TOEN

Volgens mijn partijgenoten heb ik ervoor gezorgd dat GroenLinks bij de laatste verkiezingen de grootste is geworden in Amsterdam-Noord, nipt boven de PVV. Ze doelen dan op de campagne die ik heb gevoerd, met mijn zelfgemaakte campagnebord. Daarop ben ik te zien terwijl ik mijn kleindochter voorlees uit Jip en Janneke. Ik heb er een week mee aan het IJ gestaan, bij de pont naar Noord. Mijn slogan was: ”Ik heb een kleindochter dus ik stem GroenLinks”.

Onder leiding van Klaver vaart GroenLinks een veel sociaaldemocratischer koers. Zie onze inkomenspolitiek met als speerpunt de inkomensnivellering waarmee we tegen de neoliberale stroom ingaan. Onze standpunten slaan aan, ook die over milieu en klimaat. Ik ben daar blij mee. De enige klimaatscepticus die zich nog een beetje roert, is Donald Trump, maar hem neemt niemand meer serieus. Het is tijd voor groen beleid.

De verkiezingswinst van GroenLinks heeft zeker te maken gehad met een flinke dosis geluk. Klaver is er goed in geslaagd zichzelf neer te zetten als de tegenhanger van Wilders. Beter dan Rutte en Buma. Hoe meer zij hun best deden zich van hem te onderscheiden, des te meer ze op hem gingen lijken. Ook het jeugdige en het vernieuwende van Klaver kwam in de campagne goed uit de verf. In onze mediacratie hebben partijen behalve een stevig verhaal ook aansprekende leiders nodig. Idolen met ideeën, heb ik ze ooit genoemd. Anders wordt het niks.

NU

Zodra we in beeld kwamen als regeringspartner heb ik op de opiniesite Joop.nl van de tv-omroep VARA geschreven: Niet doen. De sfeer van ”aan tafel willen zitten” uit de tijd van Femke Halsema en Jolande Sap heeft ons al genoeg problemen bezorgd. Meer dan de progressieve bijwagen van de ”doe-normaal-moralisten” van de VVD en de ”Wilhelmus-nationalisten” van het CDA zouden we in een vierpartijenkabinet met D66 erbij niet zijn geweest.

Of we een machtsblok hadden kunnen vormen met D66, is voor mij nog maar zeer de vraag. Pechtold preekt wel gelijke kansen, maar is tegen het herverdelen van rijkdom van boven naar beneden. Hij kiest liever de lange route van ”goed onderwijs voor iedereen”. Over het klimaat- en milieubeleid hadden Rutte en Klaver het wel eens kunnen worden, want de druk op de VVD om te vergroenen is fors. Ik weet alleen niet of er een sterk compromis uit tevoorschijn was gekomen. Rutte is sluw en heel goed in staat om een groen-rechtse koerswijziging te acteren. Een echte omslag naar langetermijndenken en groene duurzaamheid zou een kabinet onder zijn leiding denk ik niet hebben gemaakt.

Na mijn stukje heeft de Tweede Kamerfractie in Den Haag mij de keus om toch te gaan onderhandelen uitgelegd. Ik snapte de motivatie: op enig moment moet de formatie natuurlijk kunnen starten en dat de grootste winnaar aanschuift, is nu eenmaal gebruikelijk en chique. Veel van onze kiezers hoopten bovendien op onze kabinetsdeelname.

Evengoed zal Klaver behalve teleurgesteld nu vooral opgelucht en blij zijn. Je hoeft geen helderziende te zijn om te snappen dat hij in grote problemen was gekomen tijdens het ledencongres waarop hij het onderhandelingsakkoord had moeten voorleggen aan onze achterban. Dat hij nu zelf heeft kunnen ervaren hoe het is om aan de onderhandelingstafel te zitten met de grote mannen van Den Haag, is voor hem en onze partij alleen maar winst.

STRAKS

Zolang we hier geen Belgische toestanden krijgen, met ellenlange formaties, is er weinig aan de hand. Het demissionaire kabinet past op de winkel, de onderhandelingen duren voort. Ik denk dat we afstevenen op een rechts minderheidskabinet van VVD, CDA en D66. Of er voor D66 in die constructie veel valt te halen, waag ik te betwijfelen. Maar ik verwacht dat Pechtolds drang om minister te worden het zal winnen van zijn scepsis om aan zo’n experiment mee te doen. Voor GroenLinks zou dat prima zijn. Hoe meer D66 zich straks compromitteert aan een rechts VVD-CDA-beleid, des te meer kiezers er straks onze kant opkomen. Over vier jaar is Nederland nog veel harder toe aan meer sociale gelijkheid en rechtvaardigheid dan nu.

Ook voor GroenLinks worden de komende jaren cruciaal. In de oppositie moeten we de beweging die we onder Klavers inspiratie zijn gestart zien uit te bouwen tot de leidende kracht op links. Met de PvdA moeten we toewerken naar een gemeenschappelijke agenda, een gezamenlijk programma en uiteindelijk naar één partij. Wat mij betreft proberen PvdA en GroenLinks al om samen programma’s op te stellen en gezamenlijke lijsttrekkers aan te wijzen voor de komende gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Om de boze burger te kunnen bereiken, hoop ik dat we vanuit zo’n nieuwe progressieve coalitie ook openingen kunnen creëren naar de SP. Dat wil zeggen: naar de SP van de nieuwe partijvoorzitter Ron Meyer en de Amsterdamse SP-wethouder Vliegenthart. Niet naar die van vader en dochter Marijnissen; die is mij te eurosceptisch en te autoritair.

Mensen zoeken bescherming tegen de storm van het financieel kapitalisme, en terecht. Zolang Europa daar de woordvoerder is, moeten we oppassen met Brussel. Maar dat betekent niet dat we onze handen moeten aftrekken van Europa. We moeten met de Partij voor de Dieren en de ChristenUnie erbij proberen de Europese koers te verleggen en de strijd aangaan voor radicale sociale gelijkheid. Die strijd is urgenter dan ooit.