Wie deed het ’t beste in het woensdag gehouden Kamerdebat over de mislukte formatie? Asscher! Vasthoudend en met humor bleef de PvdA-leider de voormalige onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en GL belagen. Konden ze nu echt niet een tipje van de sluier oplichten over wáár de onderhandelingen exact op geknapt waren? Iemand als Klaver kon toch best verklaren of de breuk die afgelopen maandag ontstond vanwege meningsverschillen over migratie een principiële tegenstelling betrof of niet? Zulke informatie had de Kamer toch nodig om een zinvol vervolg aan de formatie te kunnen geven en verkenner Schippers deze week van adequate adviezen te voorzien?

Maar hoe scherpzinnig Asscher het spel ook speelde, het resultaat van zijn ondervragingen was gering. Rutte, Buma en Klaver hielden de kaken op elkaar, zowel over de voorbije 61 dagen als over hun kijk op hoe het verder moet. En dat met hetzelfde argument als waar Asscher mee schermde: „Meer onthullen schaadt de voortgang van het proces.”

Leverde het debat dan niets op? Jawel, sommige dingen werd net iets duidelijker dan ze waren. Zo gaf uiteindelijk zowel Rutte als Klaver aan dat wat hen betreft de onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en GL niet herhaald zullen worden. „Achter dit proces staat een punt en geen komma.” En dat was net de informatie die met name CU-leider Segers nodig had. Hij wil immers de komende weken niet als „pauzenummer” gebruikt worden? Misbruikt worden in een niet serieus bedoelde onderhandeling, waarna VVD, CDA en D66 weer snel kunnen terugkeren naar Pechtolds favoriete combi met medeprogressieveling GL?

Wat bovendien opnieuw helder werd, is dat de SP niet alleen de PVV uitsluit, maar ook de VVD. Oliedom, foeterde Pechtold. Hoe kun je als partij nu 33 plus 20, dus 53 zetels tussen haakjes plaatsen? Dan maak je je eigen speelveld toch op onhandige wijze onnodig klein? Roemer echter persisteerde: nee, in geen geval in één kabinet met de liberalen.

Ondertussen roept dat sterke aandringen van Pechtold (en anderen) bij de SP („Meneer Roemer, wees toch niet zo koppig. U kunt toch wel gewoon práten met de VVD?”) wel vragen op. De eerste is wat D66 hiermee ten diepste beoogt. Zou zij het pluche echt willen delen met de partij van Roemer? Of gaat het er haar vooral om om nog eens publiekelijk aan te tonen dat déze route, een combinatie met de SP, feitelijk uitgesloten is, zodat de eigen achterban van D66 kan worden klaargestoomd voor samenwerking met tegenpool de ChristenUnie? Zo van: „Nou jongens, jullie hebben het zelf gezien. Het kan echt niet anders dan met die radicale christen Segers?”

De tweede vraag is waarom –heel opvallend– PvdA-leider Asscher door andere fractievoorzitter níét werd uitgelokt om het standpunt dat zijn partij niet in is voor regeren, te herzien. Waarom werd hij níét geprest om die stellingname nog eens stevig te herbevestigen? Zou dat misschien kunnen zijn omdat het zogeheten motorblok (VVD, CDA, D66) een coalitie met de PvdA best ziet zitten en men Asscher de komende maanden graag een herkansing biedt? En dat men de sociaaldemocraten ruimhartig de tijd gunt om rustig een draai te kunnen maken?

Programmatisch kan een akkoord tussen het motorblok en de PvdA geen al te groot probleem zijn. In de persoonlijke verhoudingen bestaan er geen belemmeringen. Sterker nog: Rutte en Asscher –dat was gisteren in het debat weer goed merkbaar– kunnen met elkaar lezen en schrijven. En de PvdA kan zó een paar capabele, ervaren, gebruiksklare bewindslieden leveren.

Maar de PvdA wíl toch niet regeren? Hmmm, echt niet? De partij misschien niet. Maar de fractie denkt er vast anders over. Zouden de vier oud-bewindslieden (Asscher, Dijsselbloem, Ploumen en Dijksma) in het negenkoppige gezelschap er nu echt naar uitzien om vier jaar in de Kamer rond te dolen?

Kortom, alle ogen zijn nú gericht op de ChristenUnie. En terecht. Maar wie over Segers’ schouders heen kijkt, ziet daar, in de verte, nog steeds een piepklein poortje openstaan.