Afbeeldingen van Saparmurat Niyazov, de Turkmenbashi of Vader aller Turkmenen, waren tot vrijdag alom present. Maar zelfs een bronzen beeld voor het ministerie van Binnenlandse Zaken is weggehaald, meldden verbaasde getuigen.

De autoriteiten hebben geen verklaring gegeven voor de grote schoonmaak. Ook de absoluut regerende leider gaf vrijdag bij de opening van een papierfabriek geen aanwijzingen. Waarnemers achten het mogelijk dat de nieuwe papierfabriek met de verwijdering van de talrijke portretten te maken heeft. De gemeente Asjchabad heeft laten weten dat de afbeeldingen worden vervangen door posters met scènes uit het nationale leven en filosofische citaten van de Turkmenbashi. Die zouden dan voor het eerst in de nieuwe Turkmeense papierfabiek worden gemaakt van papier uit Turkmenistan.

Het gouden beeld van Niyazov in het monument dat de Ark van de Neutraliteit wordt genoemd, draait gewoon door. Het kolossale gouden beeld en zijn uitgebeelde universum draait rond in de ’Eiffeltoren van Asjchabad’, een monument dat is geïnspireerd door een traditionele drievoetige kookpothouder.

De nu 64-jarige Niyazov leidt Turkmenistan sinds 1985. Toen was het land nog onderdeel van de Sovjet-Unie. De ineenstorting daarvan maakte het Niyazov mogelijk zich tot vader van de onafhankelijkheid te verklaren. Hij liet zich in 1999 tot president voor het leven uitroepen.

De stalinistisch aandoende Niyazov geldt als een van de bizarste heersers in de wereld. Zijn woord is nagenoeg wet. Zijn persoonlijke smaak en voorkeur bepalen het uiterlijk van velen in het land. Baarden zijn op die manier uitgebannen. Schoolmeisjes dragen bontmutsjes sinds de Turkmenbashi dat afgelopen jaar zo aardig vond staan.

Begin vorige maand vermengde Turkmenbashi op een officiële bijeenkomst zijn filosofie met tandheelkunde. „Ik aanschouwde jonge honden toen ik jong was. Ze kregen botten om op te knagen. Wie van u zijn tanden verliest, heeft niet op botten geknaagd.” Op de bijeenkomst verwijderde de minister van Volksgezondheid, een tandarts, een gouden tand bij een jonge vrouw en hij verving die door een witte kunsttand. Niyazov vond plotseling dat de Turkmenen veel te veel gouden tanden hebben. Die komen dus in ieder geval niet op de nieuwe posters. Mogelijk wel meloenen en tapijten. Voor beide traditionele producten bestaat een nationale feestdag, de Meloendag in de zomer en de Tapijtdag eind mei. Er staat ook een tapijt op de nationale vlag.