Opluchting in Frankrijk na keuze voor hoop
Het was de vraag die heel wat Fransen de afgelopen week bezighield: wat nu als? Zou het extreemrechtse Front National na een eerste mislukte poging in 2002 het dan wellicht toch lukken om haar kandidate op de hoogste post in de republiek te krijgen?
Bij velen is de opluchting groot als op de twee nationale zenders TF1 en France 2 om acht uur ’s avonds zijn gezicht wordt uitvergroot en blijkt dat de 39-jarige Emmanuel Macron met duidelijke cijfers –ruim 66 procent van de stemmen– tot de nieuwe president van Frankrijk is verkozen.
De afgelopen twee weken hielden veel Fransen er rekening mee dat hun op zondag 7 mei mogelijk een onaangename verrassing te wachten zou staan. In tegenstelling tot de andere presidentskandidaten in de eerste ronde weigerde Jean-Luc Mélenchon –goed voor 19 procent van de stemmen in de eerste ronde– zijn aanhangers een duidelijk stemadvies te geven. In de media werd er flink gespeculeerd over de vraag wat de gevolgen hiervan zouden kunnen zijn. Stel nu dat de aanhangers van Mélenchon inderdaad massaal thuis zouden blijven?
Sophie Cardoso knikt als de vraag wordt gesteld. Hier in Saint-Etienne wilden mensen niet kiezen tussen de pest en de cholera. Noch de extreemrechtse Le Pen, noch de neoliberale Macron verdiende het om François Hollande af te lossen in het Élysée. Veel mensen in haar omgeving gaven de afgelopen week aan dat ze bij de tweede ronde blanco zouden gaan stemmen.
De oude mijnwerkersstad koos twee weken geleden massaal voor de extreemlinkse kandidaat Mélenchon. Hij kreeg hier bijna 25 procent van de stemmen en eindigde daarmee op de eerste plaats. Zondag kozen de inwoners uiteindelijk toch voor Emmanuel Macron. De kandidaat wist ruim 74 procent van de stemmen te vergaren. Dit ondanks de door Cardoso al voorspelde groei van het aantal blanco stemmen: meer dan 11 procent van de kiezers bleef thuis of stemde blanco.
Het resultaat in Saint-Etienne volgt vrij nauwkeurig het landelijke beeld. Volgens peilingsbureau Ipsos schommelt het aandeel blanco stemmen rond de 12 procent, bijna twee keer zo veel als in 2012. Het percentage kiezers dat zich helemaal onthouden heeft van stemmen is nog nooit zo hoog geweest: ruim 25 procent van de Franse kiesgerechtigden besloot zondag niet de gang naar de stembus te maken.
Dat recordaantal blanco stemmen en stemonthoudingen kun je niet zomaar onder het tapijt schuiven. De overwinning van Macron is in dat opzicht, ondanks de ruim 66 procent van de stemmen, dan ook geen afgetekende eclatante overwinning. Van het totaalaantal kiesgerechtigden maakte uiteindelijk slechts 43 procent de keuze voor de kandidaat van de vorig jaar opgerichte beweging En Marche (Voorwaarts).
Desondanks is dit volgens François Bayrou een resultaat vol betekenis. De centrumpoliticus schaarde zich begin dit jaar achter Macron. Hij ziet in diens verkiezing vooral een boodschap van hoop. Macron is de jongste president van de vijfde republiek en tegelijk de jongste staatsman van alle grote landen in de wereld. Door de jongste president ooit te kiezen, geeft Frankrijk een boodschap van hoop aan de wereld.
Voor de minister van Ecologie en verliezend presidentskandidaat voor de socialisten in 2007, Ségolène Royal, is het hoog tijd om meteen aan de slag te gaan. Volgens Royal is de keuze voor Macron een keuze van de verbeelding. Vooral voor een jonge generatie vertegenwoordigt hij een nieuwe hoop. Ze keek meteen naar de toekomst, en wees naar de nieuw te vormen Assemblée. Het is volgens Royal belangrijk dat er een meerderheid wordt verkregen bij de komende parlementsverkiezingen.
Hoop, Europa en humanisme. Later op de avond waren dit de voornaamste ingrediënten van de Macrons overwinningstoespraak. Duizenden Fransen waren naar de Piramide bij het Louvre in het centrum van Parijs gekomen om hun nieuwe president te horen.