Oranjekenner: Koning zet zich met tv-interview op de kaart
In brede kringen bestaat waardering voor de wijze waarop koning Willem-Alexander woensdagavond in een tv-interview sprak over zijn zielenroerselen. Historicus dr. Han van Bree: „De koning heeft zich duidelijk op de kaart gezet.”
De tragische dood van zijn broer Friso, de depressie van zijn vader prins Claus, de ontreddering na de MH17-ramp. Over tal van zaken liet de koning zich in zijn hart kijken. Op internet regende het complimenten over de manier waarop de 50-jarige vorst het gesprek aanging met interviewer Wilfried de Jong. Ook tal van koningshuisdeskundigen reageerden opgetogen.
Het interview doet de reputatie van de koning goed, denkt de Utrechtse Oranjekenner dr. Han van Bree, die in 2015 promoveerde op de religieuze vriendenkring van koningin Juliana. „Ik kreeg de indruk dat de koning op zijn gemak was. Hij antwoordde doorgaans soepel op vragen van de interviewer. Zo was het vroeger niet. Toen Willem-Alexander 40 werd, schreef ik een portret over zijn relatie met de pers. Die was ingewikkeld. Ik bekeek destijds oude interviews met hem en kreeg vaak de indruk dat hij antwoorden van tevoren had ingestudeerd. Woensdagavond kwam hij voor mij voor de eerste keer geloofwaardig en overtuigend over.”
Het interview versterkt zijn koningschap?
„Dat kan bijna niet anders. Hij vestigt de aandacht op zichzelf, in een huiselijke setting. Bij openbare gelegenheden gaat de belangstelling van de media vooral naar koningin Máxima. Zij zuigt alle camera’s naar zich toe.”
Zo’n 4 miljoen Nederlanders bekeken het interview. Wat zegt dat?
„Mensen zijn gezond nieuwsgierig. Ze willen weten wie de man is die ze normaal gesproken alleen ergens zien zwaaien.”
Beatrix liet zich op haar vijftigste interviewen door schrijfster Hella Haasse. Wat is het verschil met het interview van woensdag met Willem-Alexander?
„Ik heb dat interview destijd met Beatrix uitgebreid geanalyseerd. Zij was veel filosofischer, theoretischer, bijvoorbeeld in uiteenzettingen over de rol van de monarchie. Willem-Alexander is persoonlijker.”
Moet er rond een koning ook niet iets van mysterie hangen?
„Willem-Alexander moet daarin de juiste balans zien te vinden. Hij kan zich ook niet opstellen als een willekeurige buurjongen. De koning heeft een ongewone functie, maar er wordt tegelijkertijd van hem verwacht dat hij gewoon doet. Dat blijft ingewikkeld. Ik merk dat hij meer benaderbaar is dan zijn moeder. Beatrix was afstandelijker.
Mijn Vlaamse vrienden zijn jaloers op de manier waarop ons koningshuis naar buiten treedt. Het gaat er hier minder stijf aan toe dan in België. Ik verwacht dat nieuwe generaties vorsten in Europa meer op de wat persoonlijker lijn van Willem-Alexander gaan zitten. Zo is prinses Victoria, de troonopvolger in Zweden, soepeler dan haar voorgangers. Tekenend is ook dat onlangs de Engelse prins Harry open was over zijn depressie na het overlijden van zijn moeder, prinses Diana.”
Sommige christelijke Oranjekenners uiten in het Reformatorisch Dagblad hun teleurstelling over het feit dat de koning in het interview niet sprak over kerk en geloof.
„Dat ligt ingewikkeld. Willem-Alexander is staatshoofd van alle Nederlanders. En ons land telt steeds minder christenen. Hij zei eerder dat hij wel gelovig is, maar niet heel kerks. Als hij in een interview te veel nadruk legt op zijn geloof, kan uit seculiere hoek het verwijt klinken: „Hallo, we kennen hier de scheiding van kerk en staat.” Overigens hield Beatrix geloofszaken ook vaak voor zichzelf. Ze vindt dat soort kwesties te persoonlijk om met het volk te delen. Vermoedelijk vindt de koning dat ook.”
Welk fragment trof u vooral in het interview met Willem-Alexander?
„Ik vond het mooi dat hij ook zijn moeder betrok bij zijn verhaal over het overlijden van zijn broer Friso. Dat het verlies van een kind nog dieper gaat dan het verlies van een broer.”
