Vijf vragen over Trumps klap aan Assad
Met een aanval van 59 kruisraketten hebben de VS de Syrische luchtmachtbasis Shayrat vannacht zo goed als in puin gelegd. Vraag is wat president Trump verder van plan is.
Wat is de achtergrond van deze aanval?
Dinsdag was er in Shan Sheikhoun een aanval met chemische wapens op burgers. Hierbij werd zowel chloor als saringas gebruikt. Daarbij vielen 72 doden, onder wie 20 kinderen. In zijn verklaring vroeg president Trump vanochtend vooral aandacht voor deze „kinderen van God”, die zoiets gruwelijks niet verdienen.
De Amerikanen en hun bondgenoten zijn ervan overtuigd dat deze aanval kwam van de kant van de Syrische regering van president Assad. De aanval is vooral een strafmaatregel om president Assad te laten zien dat hij de ”rode lijn” is overgegaan.
Na een eerdere chemische aanval in 2013 besloot toenmalig president Obama op het (aller)laatste moment een vergelding af te blazen, waarschijnlijk omdat zoiets gemakkelijk uit de hand loopt en de gevolgen ervan niet te overzien zijn. Om het gebruik van chemische wapens opnieuw ongestraft te laten, zou neerkomen op een vrijbrief.
President Trump noemde in zijn campagne dit optreden van Obama een bewijs van diens zwakheid. Hij moest dus wel iets doen.
Maar Syrië had zijn chemische wapens in 2013 toch opgegeven?
Correct. Hoewel er altijd rekening mee werd gehouden dat Assad niet voor 100 procent te vertrouwen was. Toch is het incident van dinsdag een schok.
Kan de aanval van vandaag uitlopen op een grotere oorlog?
Dat ligt niet voor de hand. Vermoedelijk houdt Amerika het nu bij het uitdelen van deze klap. Die moet worden gezien als een eenmalige vergelding. President Trump wil geen partij in de Syrische oorlog worden. Zijn onvoorspelbaarheid is in zijn voordeel. Assad zal immers steeds rekening met hem moeten houden. Het is heel goed mogelijk dat Trump af en toe behoefte voelt een klap uit te delen.
Is er dan geen enkel risico aan deze strafmaatregel?
Die risico’s zijn er zeer zeker. En ze zijn groot ook.
De eerste gok is dat de Amerikaanse raketten alleen Syriërs raken (zoals de vier doden van vandaag) en geen Russen. Volgens allerlei bronnen lopen Russische en Syrische militairen door elkaar. Vannacht heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Tillerson, Moskou wel vooraf op de hoogte gesteld, maar de kans op een ongeluk is natuurlijk nooit uitgesloten. Ondanks alle beschouwingen dat Trump de favoriete presidentskandidaat van de Russische president Poetin was, zou Moskou Russische slachtoffers van zo’n aanval zeer hoog opnemen.
Het tweede risico betreft Islamitische Staat (IS). Als Trump de Syrische president ten val zou brengen, zou dat ruimte geven aan de jihadisten van IS. Terwijl het verslaan van IS juist een van de speerpunten van Trump is. Waarschijnlijk houdt hij het daarom bij het trekken van een grens voor de Syrische dictator.
Deze week sprak de VN-Veiligheidsraad over de chemische aanval in Syrië. Heeft die de VS toestemming gegeven voor deze vergelding?
Beslist niet. Rusland en China hebben (net als de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk) een vetorecht in deze raad en zouden zoiets nooit laten gebeuren. Volgens het internationaal recht had Moskou het daarom vanmorgen juist, toen het deze aanval bestempelde als „agressie tegen een soevereine staat.” De Russen zullen dit het Westen zeker voor de voeten gooien als een vorm van selectief winkelen in de internationale regels.
