De Portugese minister van Buitenlandse Zaken Jaime Gama heeft dat zondag gezegd. De rebellen kondigden aan hun strijd om de macht, die 27 jaar geleden begon, te zullen voortzetten.

De Angolese president Jose Eduardo dos Santos kwam zondagavond aan in Lissabon, waar hij overleg voerde met Gama. Volgens Gama is Dos Santos bereid snel en doortastend op te treden om een staakt-het-vuren te bewerkstelligen. Ook zou Dos Santos verkiezingen willen uitroepen. „Ik ben ervan overtuigd dat de Angolese autoriteiten zich bewust zijn van de noodzaak snel te handelen om het vredesproces te herstellen en een staakt-het-vuren mogelijk te maken”, zei Gama na overleg met Dos Santos.

Dos Santos zei zondag dat zijn regering overweegt snel stappen zetten om een staakt-het-vuren met de Unita-strijders te bewerkstelligen. Hij zei voorts tegen de Portugese minister van Buitenlandse Zaken, Jaime Gama, dat er „wegen moeten worden gevonden om het politieke proces weer opgang te brengen.” Hij vroeg zich echter af wie er bij Unita nu de leiding heeft en wie namens wie spreekt.

Unita toonde zich onthutst over de dood van haar leider. „Van nu af aan is het scenario gewijzigd en zullen we nieuwe wegen moeten vinden”, zei Carlos Morgado, de Unita-vertegenwoordiger in de voormalige koloniemacht Portugal. „Maar dat zal nooit neerkomen op een militaire overgave”, stelde Morgado, benadrukkend dat de regering „geen militaire overwinning” zal behalen.

Voor de staatstelevisie waren beelden te zien van het lichaam van Savimbi, dat op een tafel lag. De opnamen waren gemaakt in het dorp Lucusse in het oosten van Angola, in de buurt van de plek waar het leger de rebellenleider vrijdag doodschoot. Volgens de Angolese autoriteiten is Savimbi zaterdagavond in het dorp begraven.

Voor de televisie werd gezegd dat soldaten Savimbi doodschoten na hem na een achtervolging in het nauw te hebben gedreven. Ook 21 andere Unita-strijders, onder wie twee generaals, werden doodgeschoten. Savimbi’s echtgenote Catarina raakte gewond en is in een ziekenhuis opgenomen, zo werd gezegd. Savimbi had naar wordt aangenomen meerdere echtgenotes.

Door het overlijden van Savimbi is de hoop toegenomen dat er eindelijk vrede tot stand kan komen in Angola, waar direct nadat het land onafhankelijk was geworden een burgeroorlog uitbrak. Het mislukken van drie vredesakkoorden in de loop der jaren wordt voor een belangrijk deel toegeschreven aan Savimbi’s machtshonger. Het eerste akkoord liep in 1992 op niets uit toen Savimbi weigerde zijn verlies in de verkiezingen, de eerste die ooit in Angola werden gehouden, te accepteren en opnieuw naar de wapens greep.

Officiële cijfers ontbreken, maar de oorlog heeft aan naar schatting 500.000 mensen het leven gekost. Zo’n vier miljoen mensen, grofweg een derde van de bevolking, zijn uit hun huizen verdreven. Volgens mensenrechtengroepen hebben beide partijen zich schuldig gemaakt aan wreedheden.

VN-vertegenwoordiger Jeichande zei Savimbi’s dood te betreuren, maar voegde daaraan toe dat de dood van de rebellenleider waarschijnlijk wel „het begin van het einde” van de oorlog betekent. Minister van Buitenlandse Zaken Joao Miranda zei dat het leger jacht zal blijven maken op de rebellen en hen zal dwingen hun wapens af te staan.

Hoewel de kans op vrede lijkt te zijn toegenomen, kan Savimbi’s dood ook leiden tot een machtsstrijd in de regerende MPLA. Zo’n strijd is tot nu toe uitgebleven dankzij het feit dat er een gemeenschappelijke vijand bestreden moest worden. MPLA-leider Dos Santos, die al sinds 1979 president is van Angola, voert vandaag in Lissabon overleg. Daarna reist hij door naar de Verenigde Staten voor besprekingen met president George Bush.