President George Bush heeft geen andere keus dan vertrouwen te stellen in Brahimi, zeggen analisten. Te midden van een hardnekkige opstand is de voormalige Algerijnse minister van Buitenlandse Zaken erin geslaagd veel rimpels glad te strijken met betrekking tot de politieke toekomst van Irak. Dit zouden de Amerikanen eigenlijk zelf doen, maar kregen ze in meer dan een jaar niet voor elkaar.

„Hij is onze laatste hoop”, zegt Susan Rice van de Brookings Institution. „Maar het feit dat we alles op één man moeten zetten, toont aan dat we niet in goeden doen zijn.”

Brahimi heeft in de Verenigde Staten ergernis gewekt met zijn klacht dat de onvoorwaardelijke Amerikaanse steun voor Israël hem hindert bij zijn werk in Bagdad. Dat het Witte Huis desondanks op hem blijft leunen is meer dan een tactische zet om bepaalde fouten te corrigeren of problemen op te lossen als de bloedige strijd met soennitische opstandelingen in Fallujah.

Via Brahimi geeft de regering ook stilzwijgend toe dat haar optreden in Irak op sommige punten niet werkt, zegt Leon Hadar van het Cato Instituut. Zo heeft Brahimi de Amerikanen ervan afgehouden de moskee van Fallujah aan te vallen en aangedrongen op een vreedzame oplossing, hoewel het Pentagon al had gekozen voor een militaire aanpak. Uiteindelijk werd een compromis bereikt waarbij de Amerikaanse mariniers zich terugtrokken en een Iraakse generaal b.d. met een legertje Irakezen de stad in werd gestuurd om de orde te herstellen.

„Dat is onderdeel van de strategie van Brahimi en de VN en een duidelijke afwijking van de benadering van de regering-Bush”, zegt Hadar. „Zij dragen meer macht over aan de VN, ze maken zich los.”

Brahimi heeft voorgesteld dat de VN samen met de Iraakse bestuursraad, de Amerikanen en een groep Iraakse rechters een overgangsregering benoemen die Irak moet besturen tot er begin 2005 verkiezingen kunnen worden gehouden. Bush heeft gezegd dat een goed idee te vinden en Brahimi een centrale rol toegezegd bij de selectieprocedure. Bij het aantreden van een Iraakse overgangsregering, die in Brahimi’s concept een premier, een president en twee vice-presidenten moet krijgen, zou de Iraakse bestuursraad worden ontbonden.

De Amerikanen willen dat de machtsoverdracht plaatsvindt op 30 juni en Brahimi is op dit moment in Irak om dat voor te bereiden.

Toen hij vorige maand kritiek oefende op het Amerikaanse Midden-Oostenbeleid trapte Brahimi op Amerikaanse en Israëlische tenen door de onderdrukking van de Palestijnen te veroordelen en de Israëlische overheersingspolitiek het „grote gif” in het Midden-Oosten te noemen. De regering-Bush laakte zijn opvattingen, maar zei dat die zijn werk in Irak niet in de weg stonden.

Brahimi’s woorden werden luid en duidelijk gehoord in de Arabische wereld en Irak, en dat was strategisch heel belangrijk, zegt politicoloog Carlos Yordan van het Hamilton College. „De VN moeten de Irakezen duidelijk maken dat hun plan bedoeld is om de Iraakse belangen te behartigen en niet noodzakelijkerwijs de Amerikaanse”, zegt hij. „Natuurlijk gelooft de regering-Bush niet dat zij haar belang ondergeschikt moet maken aan de rest van de internationale gemeenschap, maar het is duidelijk geworden dat de VN kunnen worden gebruikt om een ”exit strategy” (vertrekstrategie) voor de VS en hun coalitiepartners te ontwerpen.”