Van de hoofdredactie: Nieuwe bezems
Nieuwe bezems vegen schoon. Ziet de krant of de website er vandaag anders uit, omdat er een nieuwe hoofdredacteur aantreedt? Natuurlijk niet. Collega Kranendonk heeft de afgelopen jaren een duidelijk stempel op het RD gezet, maar betrok daar telkens de hele hoofdredactie bij. Hij gaf met zijn commentaren en andere opiniërende artikelen kleur aan de krant, en de inhoud daarvan stemden we vaak onderling af.
Dat betekent niet dat ik geen plannen heb of in ganzenpas achter m’n voorganger aan zal wandelen. Op onze journalistieke agenda hebben we een streep gezet onder drie woorden:
Waarheid. Sinds het aantreden van de nieuwe president van de VS wordt er in de media voortdurend gesproken over nepnieuws. Denk aan de vraag hoeveel publiek er was bij de inauguratie van Trump. Er zijn nog steeds mensen die eraan twijfelen of er echt een maanlanding is geweest. Het is de taak van journalisten om bronnen te onderzoeken, aan waarheidsvinding te doen en de lezer daarover te informeren.
Vertrouwen. De discussie over nepnieuws staat niet op zich zelf. Het gaat om de vraag wie je vandaag de dag nog kunt vertrouwen. De overheid? Het volk? Rechters? Je vrienden? Ook nieuwsmedia raken het vertrouwen van lezers en bezoekers kwijt. Dat moeten ze terugwinnen door zorgvuldig en evenwichtig te zijn en, waar mogelijk, openheid te geven over de manier van werken. Dit gesprek met de lezer hoort daar ook bij.
Hoop. Het gebrek aan vertrouwen ontstaat onder andere door gevoelens van angst en onveiligheid. Geen wonder, want de media máken je somber: natuurgeweld, aanslagen, ziekten, vluchtelingen, seksualisering enzovoort. Dat nieuws mag niet verzwegen worden. Toch mag dat niet het laatste woord hebben.
Bouwput
Bij het Reformatorisch Dagblad hebben de drie bovengenoemde woorden een veel diepere betekenis dan bij andere media. Als Gods Woord het vertrekpunt is voor je werk als journalist of als hoofdredacteur, dan bezie je oorlogen en aardbevingen, verkiezingen en verdeeldheid, ontkerkelijking en christenvervolging vanuit een ander perspectief. Boven al dat nare nieuws staan twee Bijbelteksten, als het ware boven elke bericht. De eerste is de tekst waarmee de psalmen 93, 97 en 99 beginnen: de Heere regeert. De tweede is uit Rom. 8:28. God bestuurt deze wereld niet grillig of met willekeur, maar met één groot doel: ten goede van degenen die Hem liefhebben.
Ik las daar een mooi beeld over op het weblog van dr. M. Klaassen: „Je zou het kunnen vergelijken met een bouwplaats. Bij ons op het dorp verrees de afgelopen tijd een groot appartementencomplex. Dat was lange tijd een bouwput. De bouwput is nu weg, maar het gebouw is klaar. Zo is de wereld de bouwplaats waar God Zijn kerk bouwt. De bouwplaats is straks weg, maar het gebouw blijft staan. De wereld gaat voorbij – maar de kerk heeft toekomst.”
Wat is nu de taak van christelijke media zoals het Reformatorisch Dagblad? Goed turen in die bouwput, door de steigers heen. In een poging om, door al het stof, de troep en het lawaai heen, te zien en horen hoe het gebouw vorm krijgt. Om te ontwaren hoe God vordert bij het voltooien van Zijn Koninkrijk. Hoe Hij juist verdrukking en vervolging stuurt om Zijn kerk te vormen. De Londense predikant Thomas Watson schreef daar in 1663 over: „Zoals wij soms een kromme staaf boven het vuur houden om die recht te maken, zo houdt God ons soms boven het vuur van beproeving om ons eerlijker en oprechter te maken. O hoe goed is het dat verdrukking ons hart weer recht maakt, als de zonde het van God afgebogen heeft.”
Pionnen
In het laatste Bijbelboek lezen we dat dat een tijd zal zijn van moeite en grote verdrukking. Onze redacteuren doen verslag van die tijd. Niet Trump en Poetin regeren de wereld. Zij zijn slechts pionnen in het strijdtoneel tussen de grote Immanuël en de satan.
U begrijpt meteen hoe voorzichtig en bescheiden redacteuren moeten zijn bij het uitleggen ervan.
Nieuws is nooit neutraal. Maar u begrijpt ook waarom ik dat derde woord hierboven noemde: hoop. De duivel heeft niet meer macht dan een tandeloze leeuw aan een ketting. De stortvloed van de secularisatie die de westerse wereld overspoelt, de enorme druk die christelijke gezinnen vandaag ervaren: het is slechts het stuiptrekken van een overwonnen vijand. De Heere regeert. Wacht maar tot de steigers afgebroken worden.
Dat is het perspectief waarin we het wereldnieuws mogen plaatsen. Vanuit het lectoraat Nieuwe media bij Driestar educatief schreef ik daar eerder een artikel over in het blad ”Profetisch perspectief”. Maar de Bijbel dwingt ons om telkens met twee woorden te spreken. Er zit ook een keerzijde aan dit perspectief: de ontzagwekkende verlorenheid voor allen die buiten die Kerk zijn. Die mag niet verzwegen worden, zoals de Anglicaanse bisschop Ryle anderhalve eeuw geleden zei: “Het is niet mogelijk om te veel te zeggen over Christus. Maar het is zeer wel mogelijk om te weinig zeggen over de hel.” Daar past geen dreigende taal bij, integendeel: juist liefde en bewogenheid.
Fouten
U ziet wat een grote verantwoordelijkheid we als redactie hebben bij het selecteren en duiden van het nieuws en bij het verspreiden daarvan langs de diverse kanalen. Daarbij maken we regelmatig fouten, schreef collega Wim Kranendonk. Toch wil ik de gelegenheid benutten om hem publiekelijk te bedanken voor de grote bijdrage die hij mocht leveren aan de meningsvorming in de gereformeerde gezindte. Hij vindt dat niet zo nodig, maar zijn collega’s denken daar anders over. Veel van dat werk gebeurde achter de schermen. Een deel was juist heel zichtbaar, maar anoniem, zoals in de commentaren of bij de ideeën voor een speciale voorpagina op biddag of dankdag, bij het aanbreken van de lijdenstijd of advent. En een deel was zichtbaar en onder naam, zoals deze brieven aan de lezer. Ik denk dat ik namens veel lezers spreek: bedankt, Wim!
Met vriendelijke groeten, S.M. de Bruijn