Daarnaast moet in de lente een netwerk zijn opgezet waardoor Noord-Afrikaanse landen mensensmokkelaars effectiever kunnen tegenhouden bij hun grenzen. En de veelal Afrikaanse migranten die vastzitten in Libië moeten beter worden beschermd en sneller terugkeren naar hun land van herkomst.

De Europese Commissie stelde woensdag voor 200 miljoen euro uit het Afrikafonds vrij te maken voor deze projecten. De lidstaten zouden eenzelfde bedrag moeten aandragen. Volgens commissievoorzitter Jean-Claude Juncker is meer actie noodzakelijk om het ‘businessmodel’ van de mensensmokkelaars te breken. Stabiliteit in Libië en medewerking van andere Afrikaanse landen zijn daarvoor wel belangrijke vereisten.

Met de maritieme missie Sophia probeert de EU mensensmokkel vanuit Libië al een tijd tegen te gaan, onder meer door Libische zeelieden te trainen. De Europese schepen mogen echter niet in de kustwateren komen, omdat Libië daarvoor geen toestemming geeft. Het Noord-Afrikaanse land heeft sinds 2011 geen centrale regering.

Een recordaantal van ruim 181.000 migranten bereikte vorig jaar Italië, die voor het leeuwendeel vanuit Libië waren vertrokken. Volgens de VN overleefden ongeveer 5000 mensen de oversteek niet.

De lidstaten willen ondanks meningsverschillen eensgezind naar een oplossing zoeken, liet tijdelijk EU-voorzitter Malta dinsdag weten na overleg van de EU-ministers van Europese Zaken. Vicevoorzitter Frans Timmermans zei toen ervan „overtuigd” te zijn dat „echte vooruitgang” de komende maanden mogelijk is.

De EU-regeringsleiders houden volgende week een top op Malta die voor een groot deel in het teken staat van Libië. De Europese Commissie roept hen op dan akkoord te gaan met de voorgestelde maatregelen tegen migratie.