Als Radicke vertelt over de terroristische aanslag bij ‘zijn’ kerk is hij nog steeds perplex. Zeker: hij had er rekening mee gehouden dat deze plek getroffen kon worden. Iedereen die hier werkt is zich van gevaar bewust, zegt de 56-jarige koster in een interview met Zeit Online. Als toeristen hun koffer zonder toezicht in de kerk laten staan, loopt hij erheen en zegt dat ze erop moeten letten. Hij controleert nooduitgangen. Een bom – daarvoor was hij altijd wel beducht. Maar dat iemand met een vrachtwagen over de Breitscheidplatz zou denderen, daarmee had zelfs de koster geen rekening gehouden.

In het interview blikt Radicke terug op de verschrikkelijke gebeurtenis, waarbij twaalf mensen om het leven kwamen. De Gedächtniskirche is niet zomaar een gebouw, zegt hij. „Ze vermaant ons, en ze geeft ons troost.” Maar, vraagt hij zich nu af, kan deze kerk, nu zelf door een aanslag getroffen, nog troost bieden?

Uwe Radicke groeide op in Oost-Berlijn. In de DDR-tijd drukte hij pamfletten voor de vredesbeweging. De Gedächtniskirche belichaamde voor hem het vrije Westen: een plek van verlangen. Na de val van de Berlijnse Muur ging hij direct naar de ruïnes van het godshuis. Het was vijf uur in de morgen. Radicke zag de verwoeste toren zich verheffen tegen de morgenlucht, en was overweldigd. ’s Avonds ging hij nog een keer kijken, en vanaf dat moment liet de plek hem niet meer los. In 1991 werd hij koster van de ”KWG”. Die bood hem zekerheid, en was voor hem ook het symbool van zijn persoonlijke vrijheid.

De kerstmarkt heeft elk jaar iets kerkelijks, zegt de koster. „Ik ervaar de aanslag als een aanslag op het christelijk geloof.”

Achter in de kerk steekt hij de kaarsen aan. De predikante wil beginnen, maar een cameraman loopt naar haar toe. „Geen opnamen alstublieft, graag uw begrip”, zegt ze. Pas na aandringen laat de man zijn camera zakken, zodat de dienst kan beginnen.

De Gedächtniskirche is dagelijks geopend en richt zich vooral op reizigers en passanten. Driekwart van de bezoekers van de diensten komt van elders. Het kosmopolitische Berlijn verzamelt zich op deze plek: het werd hier getroffen, en zoekt hier troost.

Lees hier al onze artikelen over de aanslag in Berlijn.