Dr. Prosman hoorde pas uit de mond van een „leidinggevende binnen een politiedistrict” dat 60 procent van de agenten daar op de PVV gaat stemmen. „Dat is dus de werkelijkheid. Veel fatsoenlijke mensen kiezen Wilders. Ze zijn het zat. Het zijn vaak mensen die in de praktijk met de gevolgen van de immigratie en de open grenzen te maken krijgen. Ze zijn bijvoorbeeld boos omdat in Keulen een jaar geleden vrouwen massaal werden aangerand door migranten”, zegt de predikant in zijn woonkamer in Nieuwkoop. Sinds 2012 is hij daar verbonden aan de hervormde gemeente van confessionele signatuur.

Op Twitter manifesteert dr. Prosman, gepromoveerd cultuurfilosoof, zich niet alleen als „pro-Israël” en „prolife”, maar ook als „PVV-watcher”. In landelijke media, zoals tv-programma Pauw, en zelfs voor de camera van tv-zender CNN gaf hij commentaar op de opkomst van de PVV. Aanhangers van Wilders zijn veelal geen racisten, maar veeleer bijvoorbeeld plattelanders die een „burgerlijk conservatisme” voorstaan en walgen van logge EU-organen en mooie verhalen over de multiculturele samenleving, benadrukt de predikant, vader van drie kinderen.

De PVV gaat stevig aan kop in de opiniepeilingen. Hoe verklaart u dat?

„Grote volkspartijen als het CDA en de PvdA verliezen hun bestaansrecht. Rooms-katholieken in bijvoorbeeld Brabant en Limburg stemden voorheen massaal CDA, maar kiezen nu vaak voor Wilders. Die voormalige katholieken zijn de meest melancholische mensen die ik ken. Enerzijds zit hun afkeer tegen de kerk diep, anderzijds blijft het verlangen naar het rijke, roomse leven sterk. Die oud-CDA’ers hechten aan de joods-christelijke waarden. Ze willen geborgenheid, in eigen buurt of familie. Ze hebben niks met de EU of een associatieverdag met Oekraïne. Daarom vluchten ze naar de PVV.

Ook de PvdA verloor het zicht op de werkelijkheid. Onder Wim Kok werd de PvdA een pleitbezorger van het neoliberalisme en de multiculturele samenleving. Maar veel arbeiders die altijd PvdA stemden, wilden die koers helemaal niet varen.

De PVV vult de leegte die partijen als PvdA en CDA achterlaten. Treffend beschrijft PVV-Kamerlid Martin Bosma dat in zijn boek ”De schijnélite van de valsemunters”. Ik vind partijideoloog Bosma een interessantere figuur dan Wilders.”

Bosma is toch een stoker?

„Ik vind het zo typerend dat journalisten meteen met waardeoordelen komen, de rol van dominee op zich nemen en over het geweten van mensen willen waken. Die houding verhindert dat je mensen gaat begrijpen en nieuws goed kunt duiden. Tekenend was ook de wijze waarop veel media in Nederland reageerden op de verkiezing van Donald Trump tot president van Amerika. Journalisten hadden meteen hun morele oordeel klaar. Pas vroeg een krant me een artikel te schrijven over de sentimenten onder PVV-stemmers. Dat woord sentimenten suggereert al dat PVV’ers niet verstandig kunnen nadenken.”

Bosma is toch de man die het minachtende woord ”kopvoddentaks” uitvond? Dan ben je toch een stoker?

„Was oud-premier Kok geen stoker dan, als vroegere vakbondsman bij de FNV? Ik ben niet zo geïnteresseerd in bepaalde citaten van Wilders of Bosma. Ik probeer de motieven van PVV-stemmers te doorgronden. Want we beleven op dit moment een van de grootste electorale verschuivingen ooit in Nederland.”

PVV’ers vrezen islamisering van Nederland. Wat vindt u daarvan?

„In een plattelandsdorp als Nieuwkoop zal er niet veel veranderen. Nu is 3 procent van de bevolking moslim, over tien jaar zal dat nog zo zijn. Maar duidelijk is dat met name in sommige stadswijken concentraties van moslims ontstaan.

In de Franse havenstad Marseille is inmiddels 40 procent van de inwoners moslim. Daar is islamisering geen fictie. In Antwerpen en Brussel vormen islamitische kinderen al de meerderheid op basisscholen. Geestelijke en politieke leiders in de islamitische wereld maken er geen geheim van dat ze de overheersing van het Westen voor ogen hebben.

In een land als Zweden staan de seinen inmiddels op rood. Een stad als Malmö kampt daadwerkelijk met islamisering. De recente komst van veel vluchtelingen leidt ertoe dat zich steeds meer orthodoxe moslims in Europa vestigen. Daarom moeten we zorgen over islamisering niet meteen als doemdenken of complotdenken bestempelen. Neem die zorgen serieus.”

Waar zou die islamisering precies uit blijken?

„Neem het gescheiden zwemmen van mannen en vrouwen. Dat krijgen moslims in diverse Nederlandse gemeenten aangeboden. Nota bene zonder dat moslims daar zelf om vragen. Er kan geen onderwijs meer gegeven worden over Israël en de Holocaust op scholen met veel moslims.

Fascinerend vind ik het vorig jaar verschenen boek ”Onderwerping” van de Franse schrijver Michel Houellebecq. Hij schetst het scenario dat Frankrijk islamiseert. Opvallend is dat hij stelt dat daarvoor niet eens de radicale islam nodig is. De islamisering geschiedt via de zogenaamde gematigde, sociaal betrokken islam. Die zelfs elementen van het christelijke, sociale denken overneemt.

Het grote probleem is dat de vitaliteit weg is uit het christendom, waarmee ik dan doel op de grote hoofdstroom van protestanten en rooms-katholieken. De Fransen hebben massaal het rooms-katholicisme afgezworen. De islam is echter levendig en biedt een antwoord op de leegte van deze geseculariseerde wereld. Ik zie in Alphen aan den Rijn Nederlandse vrouwen met hoofddoekjes op lopen.

Het christendom is niet meer weerbaar. Dat merkte ik toen ik enkele jaren geleden nog docent godsdienst was op een van oorsprong christelijke school in Amsterdam-Zuid. Op die eliteschool horen kinderen dat christendom en islam volstrekt gelijkwaardig zijn. Terwijl er wezenlijke verschillen bestaan. Denk aan de uiteenlopende visies op Jezus Christus en de scheiding van kerk en staat.”

Wat vindt u ervan dat Wilders is veroordeeld voor zijn uitspraken in 2014 over minder Marokkanen?

„Die veroordeling had van mij niet gehoeven. Het is al overheidsbeleid om te streven naar minder Marokkanen. Denk aan allerlei terugkeerprojecten. Meer moeite heb ik met een oproep van Wilders in het kader van een actie om PVV-politici te werven. Hij vroeg om mensen die een hekel hebben aan de islam. Daarmee appelleert hij nadrukkelijk aan gevoelens van haat en wrok in mensen. Dat moet hij niet doen. Haat en wrok zitten al genoeg in mensen.”

Prof. mr. Fokko Oldenhuis, hoogleraar religie en recht, zei recent in deze krant dat de uitlatingen van Wilders over minder Marokkanen hem deden denken aan „leer en laarzen, aan het regelen in 1940-1945.” Wat vindt u van die vergelijking?

„Ik vind die absoluut bedrieglijk. Onder PVV-stemmers zullen vast racisten zitten, maar geweld gebruiken is de achterban van Wilders over het algemeen vreemd. Juist in bijvoorbeeld Marokkaanse en Turkse gemeenschappen doen zich de grootste problemen voor. Onder veel Marokkanen leeft aversie tegen het Westen en bestaat antisemitisme. In sommige buurten in Amsterdam durven Joden niet met een keppeltje op over straat.

De integratieproblematiek kwam voor mij dichtbij toen ik ooit ’s avonds in Utrecht na een kerkdienst stuitte op een demonstratie van Grijze Wolven. Dat zijn nationalistische Turken. Jonge, strijdbare mannen zwaaiden met vlaggen en scandeerden leuzen. Dát tafereel deed me denken aan militante organisaties in oorlogstijd. Zeker na de mislukte coup in Turkije is duidelijk geworden dat veel Turken slechts met één been in de Nederlandse samenleving staan.”

Onderschrijft u de opvatting van Wilders dat de islam een onderdrukkende ideologie is?

„In zekere zin wel. Al moet je de situatie per land bekijken. In Iran zijn de autoriteiten strengislamitisch, maar is het volk relatief mild jegens andersgelovigen. In Pakistan ligt het weer anders. Daar zegt de overheid dat er voor andersgelovigen ruimte is, maar stelt de islamitische bevolking zich juist vijandig op jegens christenen.

Pas zag ik op tv een Zemblareportage over Somalische moskeeën in Denemarken. Tegenover de buitenwacht zeggen Somalische moslims dat ze integreren. Maar de werkelijkheid is anders. Zo wordt mishandelde, islamitische vrouwen geadviseerd niet naar de politie te stappen.

In christelijke kring wordt algauw beweerd dat er lotsverbondenheid is met de islam. Als christen geef je daarmee echter het verkeerde signaal af. De islam is in veel gevallen namelijk een zeer onderdrukkende religie. Gelukkig dringt dat besef ook door bij een partij als de ChristenUnie. Die maakt onder leiding van Segers wat betreft de visie op de islam terecht een zwaai naar rechts. Het is goed dat Segers onlangs op een partijcongres de waarde van de joods-christelijke cultuur benadrukte. Tot voor kort was de CU, waar ik zelf voorheen op lokaal niveau actief voor was, rond deze zaken te naïef en voelde de partij de achterban niet goed aan.”

Wilders twitterde na de IS-aanslag op de kerstmarkt in Berlijn een afbeelding van een bebloede bondskanselier Merkel. Zij zou schuldig zijn aan terreur. Trekt Wilders met zo’n tweet extra kiezers of stoot hij ze af?

„Ik weet dat niet. Duidelijk is wel dat veel PVV-stemmers moeite hebben met de ordinaire taal van Wilders. Ze stemmen toch op de PVV om de standpunten over immigratie, de islam en de EU én vanwege de linkse sociaaleconomische agenda.

Wilders weet ook wel dat zijn harde taal weerstand oproept. Ik zie hem als een wielrenner die ruim voor ligt op zijn achtervolgers. Zijn handjes gaan vlak voor de finish van het stuur. Hij spot met zijn concurrentie. Die gaat hem niet meer inhalen.”

Kunt u zich voorstellen dat bijvoorbeeld christenen die in alle stilte vluchtelingen helpen, niks hebben met de aversie van Wilders tegen asielzoekers?

„Ja. Zelf help ik in Nieuwkoop ook vluchtelingen. Maar dat betekent niet dat je je ogen moet sluiten voor de politieke werkelijkheid. Ik hoor van christelijke asielzoekers over de donkere kanten van de islam. Juist ook koptische christenen en Armeniërs stemmen op de PVV. Die mensen hebben ondervonden hoe gevaarlijk de islam kan zijn.”

Al wordt de PVV de grootste in maart, de kans lijkt groot dat de partij toch in de oppositie terechtkomt. Partijen lijken nauwelijks samen te willen werken met Wilders.

„In ieder geval heeft Wilders invloed. Gevestigde partijen zijn naar rechts opgeschoven. Meer dan tien jaar geleden beseffen politici nu de noodzaak van een restrictiever immigratiebeleid en een kritischer houding tegenover de islam.”