Knielen op een zeiltje in het woestijnzand
De islam is de heersende religie in de Verenigde Arabische Emiraten. En toch kan het gebeuren dat ’s avonds tientallen mensen samenkomen voor een Bijbelstudie. Knielen in het woestijnzand.
Trots tekent de felverlichte Burj al-Khalifa zich af tegen de nachtelijke hemel boven Dubai. Met zijn 829,84 meter mag de toren zich voorlopig het hoogste gebouw ter wereld noemen.
Dat tekent de Verenigde Arabische Emiraten. Alles hangt aan elkaar van superlatieven. Luxehotels, puissant rijke oliesjeiks, peperdure auto’s, indrukwekkende architectuur. En dat in een land dat enkele decennia geleden nog een onbetekenend woestijnstaatje was. Tot er olie werd gevonden.
Die vondst vormde de opmaat naar een periode van ongekende rijkdom. Voor de lokale bevolking dan. Want voor de creatie van al die architectonische statussymbolen worden vooral buitenlanders ingeschakeld. Die mogen –veelal tegen een hongerloontje– de uiterlijke glans van de Emiraten tot meerdere eer en glorie brengen.
En juist onder die arbeiders bevinden zich veel christenen. In een land waarin de islam de officiële godsdienst is en bekering tot het christendom strikt verboden is.
Dinsdagavond, rond een uur of acht ’s avonds We rijden naar een van de vele ”labor camps” waar buitenlandse arbeiders die in Dubai werken, zijn ondergebracht. Bij de ingang van het kamp is bewaking, want de verhalen over uitbuiting van werknemers in de golfstaten zijn inmiddels genoegzaam de wereld overgegaan.
De arbeiders huizen in op elkaar gestapelde units. Een luxe, vergeleken bij de zelfgebouwde onderkomens die vaak in de buurt van bouwplaatsen worden aangetroffen. Om halfvijf in de morgen worden de bouwvakkers opgehaald; met een beetje geluk zijn ze ’s avonds rond een uur of acht weer thuis. Dan moet er nog eten worden gemaakt.
En toch vindt een groep van enkele tientallen mannen tijd om naar de Bijbelstudie van Babu Ganta te komen. De forse Indiër is verbonden aan de Bible Society in the Gulf. Kerk in Actie van de Protestantse Kerk in Nederland ondersteunt deze organisatie.
De arbeiders spreiden een zeil uit op het woestijnzand. Er wordt gebeden. Uit de Bijbel gelezen. Muziek gemaakt. Gediscussieerd.
Dat kan in Dubai. De stad staat weliswaar bekend als een oord van luxe en vrijheid, maar islam is hier nog altijd de staatsgodsdienst en christenen kunnen niet zo maar doen wat ze willen.
Dat bevestigt ook de Zwitserse rooms-katholieke bisschop Paul Hinder. „De VAE zijn een eiland van vrede in de Arabische wereld. Het is een van de meest open land en we hebben een goede relatie met de regering. Tegelijkertijd moeten we erg op onze hoede zijn. De autoriteiten zijn vrij tolerant, maar we kunnen absoluut niet onze grenzen overschrijden.”
Dat betekent dat er niet zomaar kerken kunnen worden gebouwd. Dat mag alleen op speciaal door de overheid aangewezen plaatsen. Maar ook daarin zijn de VAE redelijk soepel, vindt Hinder. Hij woonde eerder in Qatar. „Daar kostte het vijftien jaar om een gemeente te stichten.”
Door de ontwikkelingen in het Midden-Oosten is ook in de Emiraten veiligheid een steeds belangrijker fenomeen. Hinder: „De politieke situatie in de regio is aanzienlijk veranderd. Ook hier probeert de regering radicale elementen onder controle te houden. Dat betekent meer toezicht. Ook wij merken dat. We weten dat we in de gaten worden gehouden, hoewel dat doorgaans wel discreet gebeurt. Ik kan de regering dat niet kwalijk nemen.”
Hoewel de kerken in Dubai officieel alleen uit buitenlanders bestaan, hebben ze ook sociale projecten onder de lokale bevolking. Wat voor effect heeft dat betoon van christelijke barmhartigheid? Bisschop Hinder verstrakt zichtbaar. „Evangeliseren is absoluut verboden”, begint hij. „Ik ken voorbeelden van bekeerlingen onder moslims. Maar daar zijn geen statistieken van. Alles wat wij moeten doen is een levende bladzijde van het Evangelie zijn. In alle eerlijkheid en vroomheid.”
Minister van Tolerantie
De anglicaanse voorganger Andrew Thompson is voorzichtig positief over de ontwikkelingen rond het christendom in de VAE. „Er zijn meer mensen die op vrijdag naar de kerk willen dan er gebedsruimte is. We zijn bezig met een nieuw gebouw waar 3000 gelovigen in kunnen. De regering heeft een minister van Tolerantie aangesteld. Met haar hebben we een goede samenwerking.”
Thompson wijst op de twee bedreigingen voor het christendom in de golfstaten. „Nummer één is de sektarische spanning onder moslims. De explosieve scheidslijn tussen soennieten en sjiieten. En het eerste wat je leert als christen in een moslimland is de grote verdeeldheid tussen christenen onderling. Dat is een even groot gevaar.”
Dit is het laatste deel in een serie over het christendom in de golfstaten. Deel 1 verscheen afgelopen zaterdag; gisteren verscheen deel 2.
Kruis op de kerk taboe in de Emiraten
In de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) hangt een kleine 10 procent van de inwoners het christelijk geloof aan. Officieel zijn deze christenen allemaal buitenlanders die voor korte of langere tijd in de VAE werkzaam zijn.
Officieus zijn er ook enkele honderden Emirati-bekeerlingen, maar daar wordt niet over gesproken, vooral uit angst voor eerwraak door de familie. Volgens de grondwet van de golfstaat is de islam de gevestigde godsdienst van de golfstaat en overgang tot een andere religie is verboden.
De regering van de VAE erkent diverse christelijke denominaties, waaronder de Oosters-Orthodoxe Kerk, de Koptische Kerk en de Evangelische Alliantie. De Anglicaanse Kerk in de VAE wordt vertegenwoordigd door het bisdom van Cyprus.
Christenen mogen religieuze gewaden dragen. Maar een kruis op een kerk en het luiden van een klok voor de dienst is strikt verboden. Over de invoer van Bijbels en religieuze lectuur wordt doorgaans niet moeilijk gedaan.
Christelijke mannen mogen niet met moslimvrouwen trouwen.