Column: Angst is een slechte raadgever
De beelden staan bij iedereen op het netvlies. Een gehavende vrachtwagen. Omvergereden kerststalletjes. Doden en gewonden. Rouw en verdriet. Woede ook.
De aanslag op de kerstmarkt van Berlijn heeft de angst voor nieuwe aanvallen aangewakkerd. Dat is begrijpelijk. Want wie kan garanderen dat een of andere geradicaliseerde persoon niet morgen met een voertuig op de Wateroopleinmarkt in Amsterdam inrijdt. Om maar wat te noemen.
Niet langer bedienen terroristen zich per se van vuurwapens of explosieven. Aanslagen worden tegenwoordig steeds vaker uitgevoerd met vrij verkrijgbare artikelen. Een mes, een schroevendraaier. Of een vrachtwagen, zoals deze week in Berlijn. En afgelopen zomer in het Franse Nice.
Dat leidt tot angst voor herhaling. Tegelijkertijd is die vrees precies waar terroristen op uit zijn. De terreurdaad als zodanig is daarbij bijna van minder belang dan het effect dat die op de bevolking heeft.
Dat ‘plezier’ mag dit soort zieke geesten niet worden gegund. Dat is op papier natuurlijk gemakkelijk praten. Want in de praktijk werken gevoelens natuurlijk volstrekt anders. Dat bleek alleen al uit het aantal annuleringen van reizen naar Berlijn deze week.
Ik roep dan toch even een voorval van 2003 in herinnering. Ik interviewde het hoofd van de spoedeisende hulp van het Bikur Cholimziekenhuis in Jeruzalem. Het hospitaal staat in het centrum van de stad. Bij een terreuraanslag kwamen daar vaak de eerste slachtoffers binnen. Dokter Sharon legde haarfijn uit hoe het protocol werkte als zo’n calamiteit zich voordeed. Extra personeel werd per sms opgeroepen. Iedereen wist precies wat zijn of haar taak was.
Bij het afscheid klopte Sharon enigszins bijgelovig op zijn bureau. „Ik moet het afkloppen, maar gelukkig is het al enige tijd geleden dat we een aanslag hebben meegemaakt.”
Minuten later liep ik in de Jaffastraat in Jeruzalem. Enkele honderden meters voor me ontplofte bus 14. Een Palestijnse zelfmoordterrorist had zich in het voertuig opgeblazen. De beelden staan tot op de dag van vandaag op mijn netvlies gegrift. En ja, het protocol in het Bikur Cholimziekenhuis werkte voortreffelijk.
Na een uur was ik terug op de plaats van de aanslag. Niets wees erop dat kort daarvoor dood en verderf was gezaaid. Ruiten waren hersteld, bloed was opgeruimd. „We laten ons leven niet door dit soort extremisten beïnvloeden”, vertelde een Israëlische man.
Dat was bijna surrealistisch. Onmenselijk misschien wel. Want er mag ook zoiets als collectieve rouw bestaan. Tegerlijkertijd moeten we ons zeker niet door angst laten regeren.
In deze rubriek reflecteren buitenlandredacteuren van het RD op actuele gebeurtenissen in het buitenland. Vandaag: angst na aanslag Berlijn is logisch, maar mag niet regeren.