De tunnel vormt een cruciale schakel voor reizigers die de Alpen over moeten en voor wat de ‘vrachtcorridor Rotterdam - Genua’ wordt genoemd. Zwitserland is apetrots op „het bouwwerk van de eeuw”, dat de reis van Zürich naar Lugano met een half uur bekort. Wanneer een kleinere tunnel ten zuiden van de Gotthard, de Ceneri-Basistunnel, ook af is, duurt de reis Zürich - Milaan nog slechts drie uur. En dan beconcurreert de hogesnelheidstrein ook hier het vliegtuig.

In alle lovende artikelen over de Gotthardtunnel wordt er ook uitdrukkelijk op gewezen dat het niet alleen een technisch wonder mag heten, maar ook een hoogtepunt van de democratie is. Het is het Zwitserse ‘stemvolk’ dat in 1992 in een referendum in grote meerderheid stemde voor de aanleg van de dure tunnel en andere verbeteringen van de noord-zuidverbinding. Toen het duurder dreigde te worden, stemden de Zwitsers in 1998 per referendum in met de verhoging van het budget met ruim 50 procent.

De officiële opening was al in juni en goederentreinen rijden al door de tunnel. Maar de Zwitserse spoorwegen (SBB) moesten hun hele schema voor het personenvervoer omgooien en de nieuwe tunnel inroosteren. De nieuwe SBB-dienstregeling 2016/2017 gaat zondag in. De oude spoorlijn over de bergpas van Sint-Gotthard moet onder meer als het Gotthard Panoramatraject meer toeristen naar de streek trekken. Deze spoorlijn werd tussen 1872 en 1882 aangelegd.

De nieuwe tunnel is voor vrachtvervoer het hart van het NEAT-project (Neuen Eisenbahn-Alpentransversale). Dat moet goederenvervoer tussen het noordwesten van Europa en de Middellandse Zee overnemen van trucks, schepen en vliegtuigen. Duitsland en Italië liggen echter nog ver achter op hun schema voor de aanleg van deze vrachtcorridor.