Op het schermpje kijken doen we gemiddeld 221 keer per dag, zo blijkt uit Brits onderzoek. Volgens Pauwels is de smartphone hard op weg om het verslavendste middel ooit te worden. Gisteren verscheen zijn boek ”Leg dat #@!ding nou ’ns weg!”.

Voor hij ’s morgens uit het raam keek, had hij zijn telefoon gecheckt. Hij voelde het apparaat trillen in z’n broekzak, terwijl zijn telefoon gewoon op tafel lag. Gek werd hij als hij zijn telefoon was vergeten, geen bereik of geen wifi had. „Mijn leven draaide om dat ding”, vertelt de auteur over zijn verslaving.

Pauwels herkende de verschijnselen van de tijd dat hij niet zonder drank, cannabis en sigaretten kon. De trucs om de telefoon wat vaker te laten liggen, zijn volgens hem dezelfde als die waarmee hij zijn alcohol- en drugsverslaving te boven kwam.

Altijd meer

Zijn telefoonverslaving vertoonde dezelfde patronen als het vastzitten aan drank en drugs. „Je vlucht weg van het leven, van de werkelijkheid. Je pakt iets om afgeleid te zijn, of dat nu drinken, blowen of appen is.” Dat is één.

Twee: wie verslaafd is, heeft altijd meer nodig. „Zie je een like op Facebook, dan maakt dat een stofje in je los. Spannend, misschien krijg je er zo nog een. Apps zijn volgebouwd met momenten waarop je aandacht, erkenning en waardering krijgt. Dat went en daarom wil je steeds meer om er dezelfde bevrediging uit te kunnen halen.”

Psychologisch onderzoek laat zien dat de mens gevoelig is voor variabele beloning. Juist dat maakt de smartphone volgens Pauwels zo’n geschikt verslavingsmiddel. „Zouden we altijd precies twee likes krijgen, dan is het niet meer spannend.”

Mensen met wie hij sprak, herkenden het probleem, hoewel bijna niemand zei verslaafd te zijn. „Maar ze gaan wel als ze met vrienden uit eten zijn naar de wc om te kijken of ze nog meldingen hebben.”

Mensen schatten de tijd die ze met de telefoon bezig zijn de helft lager in dan dat in werkelijkheid het geval is, laat onderzoek zien. Net als een alcoholist: die ontkent zijn probleem ook. „Je kunt zelf echt geloven dat het meevalt. Eigenlijk lieg je jezelf voor uit een soort beschermingsmechanisme.”

Verslaafd ben je volgens Pauwels als de telefoon de normale gang van zaken in je leven de weg zit. „Als je geen aandacht hebt voor mensen om je heen omdat je op het schermpje tuurt. Je snauwt je kinderen bijvoorbeeld af omdat je met Facebook bezig bent.”

Andere gevolgen: ongeduld, onrust, gebrek aan concentratie, slechter slapen, een lui geheugen, tijdverlies, asociaal gedrag en nog veel meer.

Verslaafd aan aandacht

Waarom zitten we zo vast aan dat ding? Het is nieuwsgierigheid, zegt Pauwels. Maar ook: „We zoeken verbinding, een gevoel van erkenning, van ertoe doen.” Een verslaving aan aandacht eigenlijk. „Alles wat je niet leuk aan jezelf vindt, kun je online wegsnoeien. Je deelt niet waar je erg mee zit. Vooral Facebook is een extreem blij kanaal. Doen alsof alles fantastisch is, dat is ook verslavend.”

Tegelijk vergt dat veel onderhoud, zegt de auteur. „Je moet aan je imago werken en blijven posten om te laten zien hoe geweldig, spannend, avontuurlijk, culinair verantwoord of reislustig je wel niet bent.” Maar dat maakt je wel afhankelijk van het apparaat in je broekzak.

Gemis aan contact

Het staren op het schermpje tast volgens Pauwels ook menselijke contacten aan. „Je kent het wel: een groep vrienden is samen, maar iedereen kijkt naar z’n tele­foon. Een moeder heeft minder aandacht voor de tekening van haar kind, omdat ze druk is met Instagram. Zo missen we steeds meer wat wezenlijk is voor ons als mens: het contact waardoor je je persoonlijkheid opbouwt, empathie kweekt, iemand vasthoudt die verdrietig is, leert omgaan met pijn en falen.”

De auteur vreest soms voor een wereld waarin intermenselijke contacten niet meer bestaan. Terwijl veel mensen toch heel sociaal bezig denken te zijn op Whats­App, Twitter en Snapchat. Getalsmatig is dat ook zo, zegt Pauwels.„Maar contacten via de smartphone gaan zo diep als een velletje papier.”

Tips en trucs voor telefoonverslaafden

Wat te doen als je afhankelijk bent geworden van het appa­raat in je rok- of broekzak? „Alles begint met bewust­wording”, stelt Marnix Pauwels, auteur van het boek ”Leg dat #@!ding nou ’ns weg!”.

Pauwels raadt telefoonverslaafden dezelfde truc aan als mensen die afkicken van alcohol en sigaretten: niet toegeven als je aandrang voelt.

„Dus als je net op je telefoon hebt gekeken en je wilt hem weer argeloos pakken: word je bewust van dat moment en laat ‘m liggen.” 
Wat praktische tips.

• Grijp ’s morgens als je wakker wordt niet meteen naar je telefoon.

• Koop een horloge, dan kom je niet in de verleiding om voor de tijd op je telefoon te kijken.

• Wis de apps die je niet nodig hebt en zet notificaties uit.

• Vóór je gaat slapen: laat je tele­foon met rust, zet dat ding uit en lees een boek.

• Een boodschap doen of een afspraak met vrienden? Laat je mobiel thuis.

• Kijk eens een uur lang niet op je smartphone – „daarna staan die appjes er ook nog wel, dus het idee dat je iets mist slaat nergens op.”

Wat je dan vervolgens met je tijd aan moet? Er gaat een wereld voor je open zodra je je losmaakt van je telefoon, belooft Pauwels. „Durf je te vervelen, leef bewust en met aandacht, ontwikkel een nieuwe hobby, investeer in echte vriendschappen.”

Stoppen hoeft niet. „Het is al winst als je de tijd op je telefoon halveert. „Heel gunstig voor je hersenen, je hart en je rust – voor alles eigenlijk.”