De Oostenrijkse minister Sebastian Kurz herhaalde dat hij vindt dat voor Turkije geen plaats is in de EU en de onderhandelingen moeten worden afgebroken. Ook Luxemburg vindt dat. De Britse minister Boris Johnson stelde echter dat Turkije niet in een hoekje moet worden geduwd. „We moeten niet te sterk reageren op een manier die tegen onze collectieve belangen is.”

Landen als Duitsland, Frankrijk en Nederland vinden ook dat stoppen te veel schade zou aanrichten. Daarbij speelt mee dat Turkije heeft gedreigd de vluchtelingendeal van maart te torpederen. Turkije neemt volgens dat plan vluchtelingen terug uit Griekenland, in ruil voor extra financiële steun en voor afspraken over visumvrij reizen voor Turken in de EU.

„Dit proces moeten we stap voor stap doorlopen, maar tegelijkertijd wel helder zijn over onze rode lijnen, zoals de doodstraf”, aldus minister Bert Koenders. „We hebben alle reden om Turkije kritisch te blijven volgen, juist omdat Turkije van enorm belang is op de terreinen veiligheid en migratie. We zullen daar scherp op toezien. De bal ligt bij Turkije om te laten zien welke kant het op wil.”

Een eventueel besluit komt op dinsdag 13 december aan de orde, als ministers de EU-top van later die week in Brussel voorbereiden.

De Europese Commissie stelde woensdag in een voortgangsrapportage over het toetredingsproces dat Turkije zich sinds de verijdelde staatsgreep van juli heeft verwijderd van Europa en „significante vooruitgang” moet boeken. In het Europees Parlement zijn steeds meer voorstanders van het staken van de onderhandelingen, onder wie Turkije-rapporteur Kati Piri (PvdA).