„Weg uit de gebieden, terug naar onszelf.” Onder deze leus hielden aanhangers van de Vrede Nu-beweging zaterdagavond een grote demonstratie in Tel Aviv.

Na de Zesdaagse Oorlog van 1967 was het de bedoeling dat ”de gebieden” -zoals de Westoever en de Gazastrook normaal gesproken genoemd worden in de Israëlische media- als ruilmiddel zouden dienen bij een vredesakkoord tussen Israël en de Arabische landen. Maar de gedeeltelijke terugtrekking van het Israëlische leger geschiedde pas in het kader van het Oslo-vredesproces tussen Israël en de PLO.

Volgens het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken staat nu 18 procent van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook onder volledige Palestijnse controle (de zogeheten A-gebieden), 22 procent onder gemengde controle (in de B-gebieden is Israël verantwoordelijk voor de veiligheid en de Palestijnse Autoriteit voor burgerzaken) en 60 procent onder volledige Israëlische controle (de C-gebieden).

In de C-gebieden bevinden zich circa 150 Joodse nederzettingen en tientallen posten van het Israëlische leger. Het leger heeft de A-gebieden omsingeld om de kans op terreuraanslagen te verkleinen. De vele wegversperringen van het leger belemmeren de Palestijnen ernstig in hun bewegingsvrijheid.

Ook na het sluiten van het eerste akkoord van Oslo in 1993 ging Israël door met de uitbreiding van de nederzettingen. Deze steden en dorpen variëren van middelgrote steden als Ariel en Ma’ale Adummim tot kleine dorpjes met slechts enkele tientallen inwoners zoals Elonei en Haresha.

Voor de ruim 200.000 inwoners van de nederzettingen zijn de laatste zestien maanden moeilijk geweest. Palestijnen hebben sinds het begin van de Al Aqsa-intifada tientallen Israëliërs doodgeschoten op de wegen die de nederzettingen met Israël verbinden. Het is voor het leger onmogelijk de Joden voldoende bescherming te bieden.

Palestijnse terroristen proberen ook door te dringen in Israël zelf. Grote Israëlische steden, Haifa, Tel Aviv en vooral Jeruzalem zelf, zijn het toneel geweest van zelfmoordaanslagen. De kamikazeterroristen zijn de laatste weken niet meer alleen meer aanhangers van islamitische fundamentalistische organisaties als Hamas en de Islamitische Jihad, maar ook van Palestijns-nationalistische groepen als Fatah en het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina.

Met de aanslagen willen Palestijnse terroristen zoveel mogelijk Israëliërs doden. Ze willen ook een terugtrekking bewerkstelligen van Israël uit de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. De regering van Ariel Sharon weigert echter te onderhandelen „onder vuur.” Dat zou namelijk nieuwe terreuraanslagen uitlokken.

Hoe nu verder? In Israël bestaan globaal gesproken drie verschillende meningen. De eerste opvatting is dat Israël zich zo snel mogelijk eenzijdig af moet scheiden van de Palestijnen en een stevig hekwerk moet plaatsen tussen Israël en de Westoever. Een aantal prominente leden van de Arbeiderspartij zoals Chaim Ramon en minister Dalia Itzik (Industrie en Handel) pleit voor zo’n regeling. Er bestaat al een afrastering tussen Israël en de Gazastrook en deze blijkt succesvol bij het voorkomen van infiltraties door terroristen.

De tweede opinie is dat er alleen een terugtrekking moet plaatshebben in het kader van een overeenkomst met de Palestijnen. Ministers Sjimon Peres (Buitenlandse Zaken) en Benjamin Ben-Eliezer (Defensie), beiden eveneens van de Arbeiderspartij, geloven dat het mogelijk is verder te onderhandelen over een oplossing.

De derde stroming stelt dat Israël vast moet houden aan de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Deze zouden een vast onderdeel vormen van het land Israël, ook wel Eretz Yisrael genoemd. Terugtrekking is vanwege religieuze en/of strategische redenen uit den boze. De meeste Israëliërs in Judea en Samaria (de bijbelse benaming voor de Westoever) en de Gazastrook behoren tot deze groep.

En wat vindt Sharon? Officieel heet het dat de premier van Israël de onderhandelingen over een vredesregeling wil herstarten als de Palestijnen het geweld stopzetten. Ondertussen beseffen steeds meer Israëliërs dat Israël en de Palestijnen zich momenteel in een hopeloze spiraal bevinden van geweld en tegengeweld.

Sharon weet niet hoe hij de vicieuze cirkel en de chaos moet doorbreken. Aan de ene kant voelt hij de druk van rechts, dat stelt dat hij er nog harder op moet treden, en aan de andere kant de druk van de Arbeiderspartij en de Verenigde Staten, die zeggen dat hij het voortbestaan van de Palestijnse Autoriteit niet in gevaar mag brengen.