Het waren de ernstigste gevechten om Fallujah sinds eerder deze maand een wapenstilstand was afgesproken. Vlak voor de Amerikaanse aanvallen van dinsdag hadden opstandelingen Amerikaanse posities onder vuur genomen. Op de Amerikaanse nieuwszender CNN waren rechtstreekse beelden te zien van zware explosies. Enkele brandende gebouwen verlichtten tot een uur na de aanval de nachtelijke hemel boven de Iraakse stad. Tussen de explosies door waren oproepen vanuit moskeeën te horen.

De speciale VN-gezant voor Irak, Lakhdar Brahimi, riep de Amerikanen dinsdagavond op de situatie in Fallujah tot een vredig einde te brengen. „De coalitie weet als geen ander dat de consequenties van dergelijk bloedvergieten dramatisch en langdurig kunnen zijn”, aldus Brahimi. Hij bracht dinsdag verslag uit aan de VN-Veiligheidsraad.

Fallujah is een brandhaard van verzet tegen de Amerikanen en hun coalitiegenoten. Bij gevechten zijn de afgelopen weken honderden Irakezen omgekomen. De Amerikanen zouden er dinsdag beginnen met gezamenlijke patrouilles met Iraakse veiligheidsfunctionarissen. Zij stelden die uit, onder meer omdat de Irakezen nog niet op hun taak waren voorbereid, aldus een Amerikaanse legerwoordvoerder.

De Amerikaanse mariniers begonnen eerder deze maand met een offensief tegen opstandelingen in Fallujah, na een groot aantal aanvallen op Amerikaanse militairen en anderen, waaronder de moord op vier Amerikaanse veiligheidsfunctionarissen op 31 maart.

Amerikaanse militairen doodden dinsdag tijdens gevechten bij de Iraakse stad Najaf meer dan zestig sjiitische opstandelingen. Het ging om de bloedigste gevechten tussen coalitieleden en volgelingen van de radicale sjiitische geestelijke Muqtada al-Sadr, sinds die drie weken geleden begonnen met een opstand. Najaf, de stad waar al-Sadr zich schuilhoudt, is een beruchte verzetshaard van sjiitische Irakezen. De opstandelingen hebben zich er onder meer verschanst in moskeeën en scholen. Coalitietroepen houden de voor Irakezen heilige stad al tijden omsingeld. Zij eisen dat de militanten hun wapens inleveren en dat al-Sadr zich overgeeft om te worden berecht wegens moord op een collega-geestelijke.

In de Zuid-Iraakse stad Samawah, waar Nederlandse militairen zijn gelegerd, hebben bewoners dinsdagavond een aantal explosies gehoord. Bijzonderheden zijn niet bekend. Een woordvoerder van het Nederlandse ministerie van Defensie deelde mee dat de Nederlandse militairen in Camp Smitty er niets van hebben gemerkt.

Woensdag is het de 67e verjaardag van de voormalige Iraakse dictator Saddam Hussein. Hij bracht de dag door in Amerikaanse gevangenschap. Dinsdag bezocht een team van het Internationale Rode Kruis Saddam om zijn omstandigheden in gevangenschap te inspecteren.

De explosie in Bagdad die maandag aan twee Amerikaanse speurders naar chemische wapens het leven kostte, is een ongeluk geweest. De eerste onderzoeksresultaten wijzen dat uit, zo heeft een Amerikaanse functionaris in Washington woensdag gezegd. Dinsdag was gesuggereerd dat de Amerikanen, leden van de Iraq Survey Group, die in Irak naar massavernietigingswapens zoekt, in een hinderlaag waren gelokt.