Het was maandag voor het eerst dat lutheranen en rooms-katholieken op internationaal niveau samen de Reformatie herdachten. Als plek kozen ze de Zuid-Zweedse stad Lund, waar vijftig jaar geleden de Lutherse Wereld Federatie werd opgericht.

Paus Franciscus en LWF-voorzitter bisschop Munib Younan ondertekenden tijdens de herdenkingsdienst in de kathedraal een gezamenlijke verklaring waarin ze beloven meer samen te gaan werken. Thema van de dienst, die werd bijgewoond door koning Carl Gustaf en koningin Silvia van Zweden, was dan ook ”Van conflict naar gemeenschap”.

Naast koorzang, gebeden, prediking en Schriftlezing was er plek ingeruimd voor dankzegging, schuldbelijdenis en getuigenis.

”Van conflict naar gemeenschap” is ook de titel van een document dat de Rooms-Katholieke Kerk en de Lutherse Wereld Federatie in 2013 samen opstelden als resultaat van vijftig jaar dialoog. In deze verklaring blikken beide kerken terug op de Reformatie en ze kijken naar wat hen bindt en wat hun gezamenlijke opdracht is.

Gaven

Lutheranen en rooms-katholieken hebben de afgelopen vijftig jaar ontdekt dat wat hen bindt veel meer is dan wat hen scheidt, zegt bisschop Younan aan het begin van de dienst. „Dan is het ook mogelijk om vandaag samen te komen”, vervolgt kardinaal Kurt Koch, voorzitter van de pauselijke raad ter bevordering van de christelijke eenheid.

Paus Franciscus gaat, in het Spaans, voor in gebed. „O Heilige Geest, help ons om ons te verheugen in de gaven die de Reformatie de kerk heeft gebracht. Maak ons gereed om schuld te belijden over de scheidsmuren die wij en ons voorgeslacht hebben opgetrokken, en rust ons toe voor een gezamenlijk getuigenis en dienst aan de wereld.” Er klinkt een lied in het Latijn: „Kom, Heilige Geest, ontsteek in ons het vuur van Uw liefde.”

„Katholieken en lutheranen omhelzen elkaar als broeders en zusters in de Heer”, zegt kardinaal Koch. „Samen verheugen ze zich in de ware christelijke gaven die ze beiden op verschillende manieren hebben ontvangen en herontdekt door de Reformatie.”

Bisschop Younan dankt God voor de „theologische en geestelijke inzichten” van de Reformatie en de verkondiging van het Evangelie dat sinds de zestiende eeuw „ontelbare mensen” heeft versterkt in hun geloof in Jezus Christus.

Achtste gebod

Dan belijden lutheranen en rooms-katholieken schuld. In de zestiende eeuw begrepen ze elkaar vaak niet, verklaart dr. Martin Junge, algemeen secretaris van de LWF. „Ook maakten ze karikaturen van elkaar en overtraden zo het achtste gebod.”

Kardinaal Koch: „Lutheranen en katholieken richtten zich vaak op wat hen scheidt in plaats van dat ze keken naar wat hen bindt. Hun fouten leidden tot de dood van honderdduizenden mensen. We hebben diepe spijt van de kwade dingen die katholieken en lutheranen elkaar wederzijds hebben aangedaan.”

De paus spreekt in een kort gebed over de „last van de schuld” van het verleden. Maar „Christus geeft een nieuw begin.”

Paus Franciscus en dr. Junge preken over de ware wijnstok (Johannes 15:1-5). Ze benadrukken dat lutheranen en rooms-katholieken een zijn in Christus en dat ze samen geroepen zijn in de wereld de boodschap van het Evangelie in woord en daad te verkondigen. „Er is meer wat ons verenigt dan wat ons scheidt”, klinkt het opnieuw. „We zijn ranken van dezelfde wijnstok.”

Paus Franciscus wil „in liefde en eerlijkheid naar ons verleden kijken, fouten erkennen en vergeving zoeken, want God alleen is onze Rechter.” De oorzaak van de verdeeldheid in de zestiende eeuw ligt volgens hem bij de „machtigen van deze wereld” en niet bij „gelovige mensen.” Er was aan beide kanten de „oprechte wil” om „het ware geloof hoog te houden.”

Na de dienst in Lund werd er in het stadion van Malmö een publieksevenement gehouden, dat in het teken van hoop en samenwerking stond. De hulporganisatie van de Lutherse Wereld Federatie, waarvan ook de Protestantse Kerk in Nederland lid is, en het rooms-katholieke Caritas Internationaal spraken uit samen te werken „in de dienst aan de naasten in een wereld die gescheurd is door conflicten, geweld en ecologische verwoesting.”