Het Italiaanse rooms-katholieke tijdschrift La Civiltà Cattolica publiceerde vrijdag een interview met paus Franciscus ter gelegenheid van diens bezoek aan Zweden. Samen met het Zweedse koningspaar woonde hij vanmiddag in de kathedraal van Lund de internationale opening van het Reformatiejaar bij. Het is in 2017 vijf eeuwen geleden dat de Duitse monnik Maarten Luther zijn 95 stellingen publiceerde. Die gebeurtenis leidde uiteindelijk tot een kerkscheuring.

De paus hoopt dat de gezamenlijke Reformatieherdenking door rooms-katholieken en protestanten („mijn broeders en zusters”) ertoe leiden dat beide groepen nader tot elkaar komen. „Nabijheid doet ons allen goed”, aldus Franciscus. „Afstand maakt ons bitter.” De rooms-katholieke kerkleider vindt dat verdeeldheid „ziek” maakt.

Rechtvaardiging

De paus ziet de theologische dialoog als een van de manieren om de eenheid onder christenen te bevorderen. De gemeenschappelijke verklaring over de rechtvaardigingsleer uit 1999 noemt hij „een grote stap voorwaarts.” Het is echter niet eenvoudig om verder te gaan, omdat rooms-katholieken en lutheranen over „enkele theologische vraagstukken” verschillend denken. Het gaat dan onder meer over de visie op het ambt, de sacramenten en ethische kwesties.

Franciscus ziet veel meer mogelijkheden in praktische samenwerking. Die moet volgens hem worden gezocht in gemeenschappelijk gebed en in het doen van werken van barmhartigheid, zoals het helpen van zieken, armen en gevangenen. „Iets samen doen is een hogere en effectievere vorm van dialoog.”

Het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk benadrukt dat het niet mag gaan om het afpakken van elkaars kerkleden. Proselitisme (bekeringsdrang) op „kerkelijk terrein is een zonde. Het zou de kerk tot een organisatie maken.”

In de oecumene maakt alleen de duivel nooit een fout, aldus Franciscus. „Wanneer christenen vervolgd en vermoord worden, is dat omdat ze christenen zijn en niet omdat ze luthers, calvinistisch, anglicaans, katholiek of orthodox zijn.”

Schuldbelijdenis

De dienst maandag in de kathedraal van Lund stond in het teken van dankzegging voor de Reformatie en schuldbelijdenis over de kerkscheuring en over het leed dat luthersen en rooms-katholieken elkaar de eeuwen door hebben aangedaan.

Tijdens een publieksevenement in het stadion van Malmö staan hoop en samenwerking centraal. De hulporganisaties van de Lutherse Wereldbond (LWF), waarvan ook de Protestantse Kerk in Nederland lid is, en het rooms-katholieke Caritas Internationaal spraken uit samen te werken „in de dienst aan de naasten in een wereld die gescheurd is door conflicten, geweld en ecologische verwoesting.