Niet iedereen stond te juichen nadat de verantwoordelijke staats­secretaris van Industrie, Chris­tophe Sirugue, de details over de deal tussen de directie van het Franse Alstom en de staat naar buiten had gebracht.

De deal in het kort: de Franse staat bestelt bij Alstom in de Oost-Franse stad Belfort vijftien hogesnelheidstreinen met een totale waarde van 500 miljoen euro. Daarnaast koopt Frankrijk een zestal treinen voor het traject Parijs-Turijn-Milaan. Dat is niet alles: het is de bedoeling dat de fabriek in Belfort zich in de toekomst op het onderhoud van de treinstellen gaat richten.

Een order met een prijskaartje. In aanschaf en onderhoud kost een TGV algauw zo’n 30 miljoen euro per stuk, terwijl de prijs van een normale intercity zo rond de 11 miljoen ligt. Critici vragen zich nu al af hoe je met zulke hoge kosten ooit een traject rendabel kunt krijgen.

Kortom, dure treinen die ook nog eens niet ingezet worden waarvoor ze eigenlijk gemaakt zijn, namelijk hard rijden. Het is de bedoeling dat de TGV’s de reistijd tussen Bordeaux en Marseille drastisch gaan verkorten. Alleen moet het huidige traject nog geschikt worden gemaakt voor het rijden met hoge snelheid. En dat kan nog jaren gaan duren. Het is alsof je met een formule 1-wagen over een provinciale weg gaat rijden, zo oordeelde de Franse zakenkrant Les Echos.

In Belfort lijken de banen voorlopig gered. Een gelukje want de marktsituatie is slecht: er komen geen nieuwe orders bij. En als overheden zich melden, moeten de opdracht Europees aanbesteed worden. En dan blijken de Franse treinen vaak niet de goedkoopste.

De SNCF, de Franse NS, wilde daarom bijna overgaan op de aanschaf van Duitse locomotieven. Voor Alstom was het toen einde verhaal: er moest iets gedaan worden aan de overcapaciteit. En dat betekent saneren.

Echter, die normale werking van de markt was voor premier Valls geen gelukkige optie in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2017.

Om te voorkomen dat de fabriek in Belfort zijn poorten moest sluiten, plaatste de Franse staat daarom een stevige order die binnen Europa met enige verbazing zal zijn bekeken. Het riekt immers sterk naar oneerlijke concurrentie. Met de verkapte vorm van staatssteun lijkt Frankrijk de Europese aanbestedingswet aan zijn laars te lappen.

De Franse president Hollande had tijdens zijn regeerperiode graag meer willen doen aan het herstel van de industrie. In geen enkel land in Europa is de de-industrialisatie zo hoog. Sinds de jaren zestig is het aantal bedrijven in de maakindustrie snel afgenomen. In Duitsland ligt de bijdrage van de maakindustrie aan het bruto binnenlands product rond de 22 procent. In Frankrijk is dat nog slechts 11 procent. Neem daarbij de recente dramatische werkloosheidscijfers –in de maand augustus noteerden de arbeidsbureaus een groei van het aantal werklozen met maar liefst 50.000– en je begrijpt waarom Hollande vanuit electoraal oogpunt er alles aan gelegen is om de 400 banen bij Alstom Belfort te redden.

De werknemers zijn voorlopig tevreden, ondanks de mogelijkheid dat Brussel na de presidentsverkiezingen alsnog roet in het eten kan gooien.

En wat betreft die verkiezingen: Hollande hoopt natuurlijk dat de order hem straks bij de presidentsverkiezingen stemmen oplevert. Zeker is dat allerminst. Bij de laatste regionale verkiezingen ging het Front Nationaal van Marine Le Pen hier met bijna 35 procent van de stemmen stevig aan de leiding.

Molens en trams

Alstom is actief in de transport- en de energiesector. Alstom Renewable Power houdt zich bezig met windmolens en zonne-energie, bij Alstom Transport maken ze rollend materieel: treinen, trams en locomotieven. De omzet van het bedrijf bedroeg in 2015 bijna 7 miljard euro.