Zo bladerde ik de afgelopen dagen tevergeefs door verschillende kranten op zoek naar een bericht over de 334 personeelsleden van IBM die binnenkort op straat komen te staan.

Nu deed in juli het gerucht al de ronde dat dit internationale computerbedrijf van plan was wereldwijd te gaan snijden in de personeelskosten, maar pas eind vorige week kregen de betrokken werknemers definitief te horen dat ze hun baan kwijt zouden raken. De 334 ontslagen personeelsleden maken deel uit van een grote „herstructurering” die in elke Europese vestiging ten koste gaat van honderden banen.

Doel is om zo veel mogelijk programmeerwerk over te hevelen naar India, een trend in de it-branche die ten koste gaat van veel werkgelegenheid. Het van oorsprong Amerikaanse moederbedrijf was voornemens deze reorganisatie in alle stilte door te voeren met zo min mogelijk bemoeienis van vakbonden. Die opzet lijkt geslaagd, want kranten meldden deze week alleen dat beveiligingsbedrijf G4S op Schiphol 150 van de 950 banen wil schrappen en dat Eneco afscheid neemt van 80 installateurs.

Dat 334 werknemers van IBM zich per 1 november bij het UWV mogen melden, weet ik dan ook alleen maar omdat een van hen mij persoonlijk daarover berichtte. Volgens eigen zeggen zag hij de bui tien jaar geleden al hangen en besefte hij tijdig dat hij zijn pensioen niet zou gaan halen bij deze werkgever. Met dat gegeven in het achterhoofd is hij fanatiek gaan sparen en aflossen met als gevolg dat hij al met een reddingsvest op het dek stond toen de ijsberg in de verte opdoemde.

Veel collega’s keerden met lood in de schoenen huiswaarts, maar hij wist nu al dat hij het dankzij zijn inspanningen moeiteloos kon uitzingen tot zijn AOW-datum. Je kunt ook zeggen dat hij door tien jaar lang zuinig te leven en hard te sparen tien jaar eerder met pensioen kan. Als 57-jarige ben je zo goed als kansloos op de arbeidsmarkt, maar hij had zich daar bij voorbaat bij neergelegd en zich zowel geestelijk als financieel gewapend tegen deze tegenslag.

Zo zijn er tal van oudere werknemers die rond hun 55e stilletjes met vervroegd pensioen gaan in een tijd dat de VUT officieel is afgeschaft. In mijn laatste boek noem ik dat een plakbandpensioen: een zelfgefinancierde vorm van vroegpensioen die bedoeld is om de periode tussen het laatste loonstrookjes en de eerste AOW-bijschrijving te overbruggen. Soms is dat een kwestie van schrapen en schrappen, maar er zijn ook werknemers die deze periode fluitend weten te overbruggen.

Wat bijvoorbeeld te denken van die technisch tekenaar die op 49-jarige leeftijd op straat was komen te staan en mij vanuit het niets opbelde om zijn verhaal te doen. Hij had lange tijd bij zijn ouders ingewoond en zorgde nu voor zijn 83-jarige moeder. Door geen auto te rijden en zijn spaargeld steeds weg te zetten tegen hoge depositorentes, kon deze vrijgezel op zijn 52e beschikken over 750.000 euro, genoeg om contant een huis te kopen en zichzelf tot aan zijn pensioendatum maandelijks een bedrag van 1500 euro uit te keren. Natuurlijk is dat uitzonderlijk, maar zo hoeft ontslag op een lastige leeftijd niet te ontaarden in een persoonlijk drama en betaalt spaarzaamheid zichzelf dubbel en dwars terug.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl