Minister van Buitenlandse Zaken Moratinos zei in een interview maandag met dagblad El Pais dat zijn land nu toch de nieuwe machtsverdeling zal accepteren. Dat is een doorbraak, want Spanje was een van de grootste struikelblokken.

Momenteel heeft Spanje een onevenredig grote vinger in de pap bij het voorbereiden van Europese wetten. In de ontwerptekst van de grondwet wordt dat anders. Dan is een ’dubbele meerderheid’ nodig: de helft van de lidstaten, die bovendien 60 procent van de bevolking moeten vertegenwoordigen. Moratinos zegt nu: „We zijn op weg naar het systeem van dubbele meerderheid." De vorige regering heeft zich daar altijd hevig tegen verzet.

De uitlatingen van de nieuwe minister betekenen niet dat de grondwet een fluitje van een cent is. Moratinos gaf namelijk ook aan dat hij de macht die Madrid nu heeft om wetsvoorstellen te blokkeren, wil behouden. „Die macht zal gehandhaafd blijven. Er zijn andere instrumenten." Hij ging daar verder niet op in, maar in theorie is het mogelijk om de percentages van de dubbele meerderheid te veranderen. Door te eisen dat bijvoorbeeld 65 in plaats van 60 procent van de bevolking vertegenwoordigd moet zijn, kan Spanje makkelijker wetten blokkeren. Maar veel andere lidstaten zijn tegen het verhogen van de percentages.

Een ander probleem is het Verenigd Koninkrijk. Volgens de BBC bereidt de Britse regering een referendum over de grondwet voor. De omroep denkt dat de ministerraad van donderdag de knoop doorhakt. Een regeringswoordvoerder ontkende het BBC–bericht niet; de woordvoerder zei alleen dat minister van Buitenlandse Zaken Straw dinsdag een verklaring aflegt over de Europese grondwet en een mogelijke volksraadpleging.

Een referendum betekent een draai van 180 graden van de Britse premier Blair, die nooit van een raadpleging wilde weten. Het betekent ook dat de kansen op een grondwet afnemen, want volgens een opiniepeiling van The Sun is 53 procent van de Britse kiezers tegen. De grondwet kan er pas komen als alle lidstaten hem accepteren.

Verdere moeilijkheden voor de grondwet komen uit Polen, dat net als Spanje profiteert van een onevenredig sterke positie in de huidige regeling. De huidige premier Miller heeft aangekondigd dat hij op 2 mei, daags na de toetreding van zijn land tot de EU, zal aftreden. Daardoor heeft Polen, dat de nieuwe stemverhouding tot nu toe heeft bestreden, minder armslag om te onderhandelen.