Wie zijn de christenen die IS wil aanvallen?
Het is een trend waar je bang van zou worden: extremistische moslims hebben steeds vaker christenen in het vizier. Maar het begrip ”christenen” heeft niet voor iedereen dezelfde betekenis. Vijf vragen en antwoorden over christenen als hernieuwd mikpunt van jihadisten.
Zijn christenen echt een nieuw doelwit van radicale moslims?
Nee, nieuw niet echt. De strijd tussen christenen en moslims is bijna zo oud als de islam. De gebieden die onder de opvolgers van Mohammed werden veroverd, waren voordien immers grotendeels christelijk. En andersom bevochten christenen moslims ook op bloedige wijze.
Maar tegelijk noemen radicale moslims christenen de laatste tijd nadrukkelijker dan voorheen als doelwit. Zo bracht Islamitische Staat vorige week een magazine uit dat helemaal aan de strijd tegen christenen is gewijd. Ook Boko Haram in Nigeria kondigde aan christenen meer te zullen bevechten. En gisteren dook een video op van de zoon van een Nederlands-Marokkaanse imam die op straat aan Allah vraagt om alle christenen te doden.
De Britse historicus Tom Holland, die eerder een boek schreef over de opkomst van de islam, ziet dergelijke tekenen met lede ogen aan en waarschuwt voor een naderende massamoord op christenen in het Midden-Oosten en Europa.
Die waarschuwing past in elk geval bij hoe moslims de eindtijd zien: er zal een laatste grote oorlog komen tussen moslims en de „Romeinen”, waarbij de laatsten zullen verliezen.
Romeinen? Wie worden daarmee bedoeld?
In feite het hele Westen. De –hoewel overleden– onder jihadisten mateloos populaire imam Anwar al-Awlaki stelt in zijn vele preken op internet dat het begrip Romeinen naar een etnische groep verwijst. „In die tijd waren dat de Europeanen. Nu ziet die naam op Europa en zijn koloniën: Noord-Amerika en Australië.” Westerlingen dus.
Ook de jonge jihadist die onlangs op straat een smeekbede richtte tot Allah om alle christenen te doden, lijkt vooral westerlingen te bedoelen. Hij vraagt of Allah de „wapens en munitie” van de christenen als buit aan de moslims wil schenken. Daarbij heeft hij duidelijk geen kerken, maar complete –westerse– samenlevingen en regeringen op het oog.
Het is toch onzin om het Westen in z’n geheel als christelijk aan te merken?
Niet voor IS. En sowieso niet voor de meeste moslims in het Midden-Oosten. Daar wordt nauwelijks een scheiding gemaakt tussen religieuze, culturele en politieke aspecten – die lopen naadloos in elkaar over.
Die manier van denken wordt ook toegepast op het Westen. Daar wonen christenen, en dus is ook de westerse cultuur en de westerse politiek in het Midden-Oosten christelijk.
Dat gaat zelfs zo ver dat IS de aanval op het theater Bataclan in Parijs, vorig jaar, als een aanval op het hart van de christelijke „kruisvaarders” typeert. Er zullen weinig christenen zijn die de optredens in Bataclan die avond christelijk noemen. In een verklaring die de terreurgroep uitgaf, werd Parijs desondanks „de drager van de banier van het kruis in Europa” genoemd.
Kortom, tussen het Westen en het christendom staat voor IS een isgelijkteken.
Kerken zijn dus geen specifiek doelwit?
Kerken zijn natuurlijk wél een belangrijk symbool van het christelijke Westen, net zoals geestelijken –zoals de priester in Normandië die vorige maand werd gedood– het christelijk geloof belichamen. Daarom kunnen zij wel degelijk een specifiek doelwit vormen, en wellicht zelfs in toenemende mate.
Maar in elk geval niet alléén zij. Net doen alsof radicale moslims zich uitsluitend richten op rooms-katholieke of reformatorische bolwerken, is niet alleen feitelijk onjuist, maar creëert ook onnodig angst.
Over die angst gesproken: wat moeten we daarmee? Ik ben echt bang zo langzamerhand.
Twee dingen. Allereerst: de meeste slachtoffers van jihadisten zijn zelf moslim. Het beeld dat iedere moslim een potentiële terrorist is, klopt dus niet.
Dat dit beeld toch heel hardnekkig blijkt te zijn, is logisch: de meeste nieuwsberichten over moslims hebben te maken met terreur. Daar doet ook deze krant aan mee. Nieuws is immers niet die goedwillende moslim, maar de afwijking van de norm. Toch is de kans om door terreur om het leven komen, nog altijd erg klein.
Maar hoe feitelijk dat ook allemaal klinkt, de angst laat zich daardoor niet bedwingen. Daarom is het tweede misschien wel effectiever: christenen kunnen ervoor kiezen zich niet door de angst te laten gijzelen. IS wíl angst zaaien, zodat er een nog grotere tweedeling ontstaat. Wie daaraan toegeeft, doet dus in feite wat IS graag ziet. Wie er echter niet aan toegeeft, laat zien dat hij op een ander fundament staat.
Historicus Dirk-Jan van Baar schreef vorige week in de Volkskrant hoe bewonderenswaardig het is dat christenen na de recente aanslagen tot verzoening blijven oproepen. „Als je niet meer weet hoe het verder moet, is het verstandig aan ”het goede” vast te houden. Ook tegen beter weten in.”
