Ontbreekt zo’n plakker op de klep van de brievenbus, dan mogen de folderaars daar geen reclameblaadjes meer in stoppen, zo is per 1 januari 2017 in de hoofdstad de bedoeling.

Dat systeem is wezenlijk anders dan nu: wie geen folders wil, moet thans een NEE-JA-sticker of een NEE-NEE-sticker op zijn brievenbus plakken, zodat de bezorger weet waar zijn reclame welkom is. Wie geen sticker heeft geplakt, krijgt volgens de huidige praktijk de aanbiedingen automatisch in de bus. Circa 24 procent van de huishoudens heeft zo’n sticker.

Amsterdam is op initiatief van de Partij van de Dieren (PvdD) voorloper van een wezenlijk andere benadering, bedoeld om de bossen en drukinkt te sparen. In steeds meer steden en dorpen wordt het hoofdstedelijke voorbeeld gevolgd of onderzocht.

Zo is daarover discussie ontstaan in onder meer Utrecht, Breda, Deventer, Arnhem, Den Haag, Rotterdam, Nijmegen, Tilburg en Groningen. In de noordelijke stad krijgt de PvdD steun van onder meer ChristenUnie, D66, GroenLinks en een studentenpartij.

De gemeente Apeldoorn daarentegen ziet niets in die aanpak. Het restafval in de huishoudens neemt al af en oud papier vormt nog slechts zes procent van die stroom. Bovendien wordt het meeste papier ingezameld en hergebruikt. Lokale ondernemers deden met succes een beroep op de gemeente om hun wervingskracht niet verder aan te tasten, wat zou leiden tot meer leegstand en verlies aan banen in de winkelstraten.

Aanbiedingen

Volgens de belangenorganisatie van de folderindustrie, MailDB, zijn plaatselijke middenstanders en winkelketens voor ruwweg 29 procent van hun omzet afhankelijk van de extra stroom klanten die aangetrokken wordt door de aanbiedingen. Ketens als Action, Trekpleister, Albert Heijn en Hema kunnen niet zonder de folders, want consumenten zijn dol op aanbiedingen.

Tegenstanders van de berg folders wijzen op de enorme verspilling die door een ander beleid kan worden voorkomen. Huishoudens zonder brievenbussticker ontvangen volgens Milieu Centraal gemiddeld 33 folders per week, 1720 per jaar. Dat is naar schatting 34 kilo reclamedrukwerk per jaar.

Een wekelijkse huis-aan-huis-krant weegt op jaarbasis 32 kilo. Daar komt nog geadresseerd reclamedrukwerk (zogeheten direct mail) bij.

Voorzitter Stephan van den Eijnden van belangenorganisatie MailDB hekelt de voorstelling van zaken die wordt gegeven over de afvalberg. Samen met de KVGO, de beroepsvereniging van de grafische industrie, en andere belangenorganisaties maakt hij zich grote zorgen over sociale, economische en maatschappelijke gevolgen van een dreigende invoering van de JA-JA-sticker in meerdere gemeenten. Dat zou banen kosten in de drukkerijen, in de winkelbedrijven en bij de bezorgers. Onder hen zijn veel jongeren, maar ook ouderen die hun oudedagsvoorziening aanvullen. Van den Eijnden weet zich gesteund door het mkb en de Raad voor de Detailhandel.

Schadeclaim

De belanghebbenden hebben het stadsbestuur van Amsterdam gesommeerd de plannen voor invoering terug te draaien. Gebeurt dat niet, dan volgen juridische stappen en wellicht schadeclaims.

Andere gemeenten wachten volgens Van den Eijnden op de uitkomst van deze juridische procedure: „We voorzien nu al een dalende omzet voor de huis-aan-huismarkt in 2017 en dus minder opdrachten en schade. We horen dat winkeliers zoeken naar andere wegen om hun klanten te bereiken.”

Milieuargumenten zoals boskap zijn volgens hem eenvoudig te weerleggen. „Folders worden gedrukt op gerecycled papier. Het is het perfecte voorbeeld van een circulaire economie”, aldus Van den Eijnden.

Volgens de Partij voor de Dieren kunnen adverteerders zich beter richten op andere, digitale mogelijkheden om klanten te interesseren, zoals mails en apps. Initiatiefnemer Johnas van Lammeren, PvdD-raadslid in Amsterdam, zegt begrip te hebben voor het juridisch weerwerk van de betrokken branches. „Maar we hebben het goed uitgezocht en via de afvalstoffenverordening kan elke gemeente dit toepassen. Dit wordt een nieuw en landelijk beleid, die trend valt echt niet meer te keren. De folderaars kunnen hun energie beter steken in een goed alternatief.”