De CIA lekte deze informatie donderdag via een anonieme functionaris om de beschuldiging tegen te spreken van de onafhankelijke onderzoekscommissie dat de CIA het gevaar van Bin Laden en diens terreurorganisatie al-Qaida veel te laat heeft onderkend. CIA-chef George Tenet ontkende dat donderdag ten stelligste tegenover de onafhankelijke commissie die onderzoekt of de aanslagen in New York en Washington in september 2001 voorkomen hadden kunnen worden.

De commissie produceerde donderdag een stafrapport waarin het optreden van de CIA scherp werd bekritiseerd. Blijkbaar vond de CIA het nodig om deze kritiek in het openbaar aan te vechten. Probleem is echter dat het antwoord van de inlichtingenorganisatie meer vragen oproept dan het beantwoordt.

„Als de CIA al jaren op de hoogte was van het risico van aanvallen door extremistische moslims binnen de VS en als men vliegtuigen al onderkende als mogelijke wapens, hoe is het dan mogelijk dat CIA-directeur George Tenet niet groot alarm sloeg toen de FBI hem kort voor de aanslagen wees op het „verdachte gedrag” van extremistische moslims die hier in de VS vlieglessen namen?” aldus John Lehman, binnen de commissie een van de scherpste critici van de CIA en van de federale recherchedienst FBI.

De commissie heeft nog drie maanden de tijd voor het samenstellen van haar eindrapport plus het formuleren van eventuele aanbevelingen, maar het is nu al duidelijk dat de vijf Republikeinen en vijf Democraten een drastische hervorming van de Amerikaanse inlichtingenstructuur zullen voorstellen.

Momenteel is CIA-chef George Tenet formeel de centrale figuur die de werkzaamheden coördineert van de vijftien inlichtingendiensten in de VS. Dit is deels niet meer dan een formaliteit, want Tenet heeft hoegenaamd geen zeggenschap over de militaire inlichtingendiensten, die over veel meer geld beschikken dan de civiele diensten.

Plaatsvervangend commissievoorzitter Lee Hamilton is voorstander van het benoemen van een algemene inlichtingenchef. „Tenet is hoofd van zijn eigen dienst en verantwoordelijk voor het geheel. Dat kan niet. Dat leidt onvermijdelijk tot conflicten. Er moet één chef komen op kabinetsniveau die bovendien voldoende gezag heeft om ook de militaire inlichtingendiensten tot samenwerking te dwingen”, aldus Hamilton. Dat is precies wat een jaar geleden werd voorgesteld door een groep deskundigen onder leiding van voormalig nationaal veiligheidsadviseur Brent Scowcroft, die diende onder de presidenten Gerald Ford en George Bush senior.

Dat advies verdween ergens in de onderste bureaula in een achterkamertje van het Witte Huis. President Bush voelde namelijk niets voor een hervorming van de inlichtingendiensten, zoals hij ook niets voelde voor het onderzoek door eerdergenoemde commissie. Nu echter overduidelijk blijkt dat de inlichtingendiensten erbarmelijk gefaald hebben zowel wat Irak betreft als voor wat betreft de septemberaanslagen, wordt de politieke druk op het Witte Huis om in dit verkiezingsjaar iets te ondernemen steeds groter. Daarom is het advies van Scowcroft en zijn groep weer tevoorschijn gehaald. Volgens Witte-Huisbronnen overweegt president Bush nu zelfs de benoeming van een ”inlichtingentsaar” zoals dat in Washington wordt genoemd. Hamilton is positief. „Dat is prima wat mij betreft. Als Bush de commissie om politieke redenen voor wil zijn en hij onder druk een goed besluit neemt, dan heeft hij mijn steun.”