China martelt gevangenen en onderdrukt de religieuze beweging Falun Gong, aldus berichten van mensenrechtenorganisatie Amnesty International. China is ook wereldwijd koploper in het aantal executies.

De EU-landen spreken al enige maanden over een Chinees verzoek het exportverbod op te heffen. Ze hebben die boycot in 1989 ingesteld nadat het Chinese leger een bloedbad aanrichtte bij demonstraties op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking.

De Nederlandse premier Balkenende zei vorige week in Peking dat China vooruitgang boekt met de mensenrechten, maar dat het er „natuurlijk nog lang niet is.” Het kabinet wil wel weer wapens leveren aan China, net als veel andere EU-landen.

Amnesty International zei woensdag dat China concrete verbeteringen moet doorvoeren voordat het wapenembargo kan verdwijnen. De organisatie wil bijvoorbeeld een onderzoek naar het bloedige optreden in 1989, zei Dick Oosting, sinds ruim vier jaar directeur van het Amnesty-kantoor in Brussel.

Hij vindt de mensenrechten in China nog altijd mager. Oosting ziet ook amper signalen dat het de goede kant op gaat. Oosting: „Als de Europese Unie nu het wapenembargo opheft, geeft dat een verkeerd politiek signaal.”

Amnesty maakt zich overigens weinig illusies over het embargo. De boycot zal op termijn plaatsmaken voor een gedragscode. En eigenlijk werkt het amper: China is zelf een grote exporteur van wapens. Als het land toch bepaalde Britse gevechtshelikopters nodig heeft, kan het de boycot omzeilen door het toestel in onderdelen te kopen.

Amnesty heeft ongeveer een miljoen leden-donateurs in de Europese Unie, van wie bijna de helft in Nederland en het Verenigd Koninkrijk woont.