Dat bleek woensdag in een bijna negen uur durend Kamerdebat over terrorismebestrijding. Daarin kwamen premier Balkenende en VVD–fractieleider Van Aartsen venijnig met elkaar in aanvaring. De liberaal verweet Balkenende een gebrek aan daadkracht en hij noemde het kabinetsbeleid „laks en naïef" waarbij de „sense of urgency" ontbrak. Balkenende beet fel van zich af en kreeg de steun van zijn eigen CDA–fractie in de Kamer èn van PvdA–leider Bos. Van Aartsen hield zijn kritiek staande, ook aan het einde van het debat.

Een Kamermeerderheid van CDA, VVD en LPF wil dat het kabinet een nationale veiligheidsraad instelt, die onder leiding van de minister–president zorgt voor één centrale aansturing bij crisissituaties. De fracties zijn er niet gerust op dat een onderraad van de ministerraad, die het kabinet wil, slagvaardig genoeg is. D66–leider Dittrich vreest bureaucratie.

De linkse oppositie en de klein–christelijke partijen zaten meer op de lijn van minister Donner van Justitie, die de grondslagen van de rechtsstaat zoals vrijheid niet wil laten aantasten onder druk van terreur. Donner zegde wel toe gevaarlijke uitwassen en opruiing scherper te willen aanpakken. De weg van eventuele aanpassing van het strafrecht heeft daarbij prioriteit.

Donner wilde daarom nog geen discussie over de aanpak van kerkgenootschappen via het civielrecht. De VVD wil alvast aanpassing daarvan om moskeeën die over de schreef gaan beter aan te kunnen pakken. Volgens de minister kunnen moskeeën nu al via het strafrecht aangepakt worden maar is tot nu toe niet gebleken van strafbaar handelen.

De botsing tussen Van Aartsen en Balkenende leek ingegeven door eerdere kritiek, afgelopen weekeinde van Van Aartsen op het functioneren van Balkenende als premier. Nu ging de aanvaring tussen de CDA–premier en de voorzitter van de VVD in de Tweede Kamer over de oorzaken van het terrorisme.

Volgens Van Aartsen had Balkenende eerder met een verwijzing naar de ’voedingsbodem’ vergoeilijkend gesproken over terrorisme. Balkenende reageerde daar zeer fel op, waarna Van Aartsen zijn aantijgingen introk.

Wel stelde Balkenende daarna duidelijk dat „wie terrorisme wil tegengaan, ook moet kijken naar de voedingsbodem en oorzaken van het terrorisme". De premier nam daarmee toch afstand van Van Aartsen die de ’voedingsbodemtheorie’ in het debat in de Kamer levensgevaarlijk had genoemd.

Van Aartsen was ook zeer kritisch over het systeem van kleurcodes die horen bij een terroristische dreiging. „Van de feestverlichting van groen–oranje–rood zal geen terrorist wakker liggen." Hij wil daarom dat het kabinet bevoegdheden en concrete voorzorgsmaatregelen koppelt aan de kleurcodes. Anders is het volgens hem niet meer dan een „zwak knipperlicht". Volgens Balkenende zijn de kleurcodes wel gekoppeld aan extra bevoegdheden van het kabinet. Bij een ernstige terreurdreiging is de minister van Justitie de coördinerende bewindspersoon.

Duidelijk werd in het debat verder dat het kabinet bewapende militairen kan inzetten bij een verhoogde dreiging van aanslagen. Ze kunnen de politie assisteren bij bijvoorbeeld preventief fouilleren en bij het bewaken van vitale objecten.

Hiervoor zullen op termijn 3000 militairen achter de hand worden gehouden. Als de dreiging langer aanhoudt, kunnen tien– tot vijftienduizend militairen worden ingezet, aldus minister Kamp van Defensie. Sinds de aanslagen van 11 september 2001 zijn al vijfhonderd militairen paraat om binnen 24 uur ingezet te worden bij een ernstige terroristische dreiging.

Balkenende noemde het aan het einde van het debat teleurstellend en een verrassing dat Van Aartsen zijn kwalificaties van „laks en naïef" staande hield. Maar hij constateerde wel dat er in de Kamer, met hulp van de PvdA, een meerderheid steun gaf aan het kabinetsbeleid.