Er zijn allerlei handboeken in omloop die niet verder reiken dan een instrumentele, technische benadering. Handig voor managers, verkopers, docenten, leerkrachten, opvoedkundigen, onderzoekers, hulpverleners, verpleegkundigen enzovoorts. Doe je iets met de competentie interpersoonlijke communicatie? Dit boek vertelt je hoe het werkt.

Wat is het verschil tussen een open en een gesloten vraag? Met welk woord start je een open vraag? Welke reacties roepen bepaalde vraagtypes op? En vergeet vooral niet te luisteren, samen te vatten en door te vragen. Een waardevolle basis uiteraard.

Ook onderwijshandboeken besteden hier terecht aandacht aan. Hoe formuleer je een goede vraag? Hoeveel wachttijd geef je een leerling? Wanneer reageer je zelf, wanneer speel je een vraag door?

Termen zoals contactvraag, aandachtsturende vraag, stimuleringsvraag, controlevraag, toetsvraag, reproductievraag, cognitievegeheugenvraag, convergente of deductieve vraag, divergente of inductieve vraag en evaluatievraag buitelen over elkaar heen. De student die deze termen als reproductievraag op het tentamen krijgt, zou zomaar kunnen zeggen dat het een „kansloze vraag” is.

Een categorie die niet in de officiële handboeken voorkomt. Net als de „verkeerde vraag op het verkeerde moment.” De vraag van de kleine schurk vijf minuten na de start van de les: „Mevrouw, hoe laat is deze les afgelopen?”

Diepere inzichten over het stellen van vragen worden er doorgaans nauwelijks aangereikt. Dat is jammer. Er is namelijk ook een meer filosofische of ethische benadering die ertoe doet.

De vraag is immers een machtig wapen. De paradijsgeschiedenis leert dat één vraag dodelijk kan zijn. De vraag die twijfel zaait. Grote theologen hebben enkel door het stellen van Schriftkritische vragen de basis gelegd voor kerkverlating.

Op het onderwijsfront doet de vraag ertoe in positieve zin. Didactisch gezien is het zeer essentieel om vooraf goed te bedenken welke vragen je aan je leerlingen wilt stellen.

Een goede vraag is scheppend van aard. Een goede vraag is als een sleutel die de poort opent naar een onontgonnen gebied. Hij dwingt tot nadenken over zaken die vooraf niet duidelijk in beeld waren. Hij opent een nieuw perspectief. Het eigen perspectief komt in een ander kader te staan. Het eigen referentiekader wordt opgerekt.

Een goede vraag reikt ver. Een goede vraag onthult. Hij zegt iets over de eigen oriëntatie van de vraagsteller. Waar ligt zijn focus? Waar maakt hij zich zorgen over? Hoe interpreteert hij? Waar ligt zijn deskundigheid?

Een goede vraag is als een uitgestoken hand. De goede vraag, op het goede moment gesteld, kan een cruciaal moment in iemands leven uitmaken met een grote wending tot gevolg. Welke vraag is voor u cruciaal geweest?