Groot-Brittannië is een „christelijk land”, zegt premier Cameron elk jaar in zijn paastoespraak. Ishtiaq Ahmed hoort het telkens weer. De woordvoerder van de Raad voor Moskeeën in Bradford heeft zijn gedachten erover.

„Natuurlijk, historisch is dit een christelijk land. Maar in de afgelopen honderd jaar is er nogal wat veranderd. Het christendom is niet meer de drijvende kracht”, aldus Ahmed.

Hij kwam vijftig jaar geleden als jochie van tien in Bradford. Zijn (klein)kinderen zijn allemaal hier geboren. „Als de Engelse nationalisten het toestaan, wil ik hier de rest van mijn dagen doorbrengen. Bradford zit in mijn bloed.”

Eigenlijk vindt hij het jammer dat de twee gemeenschappen elkaar vermijden. „Het zou beter zijn als er meer contact was. Maar in plaats daarvan is er veel wederzijds verwijt. Jammer genoeg kan ik dat niet veranderen.”

Koloniën

Groot-Brittannië had al veel eerder met islamitische nieuwkomers te maken dan andere West-Europese landen. Vooral uit voormalige koloniën als Pakistan en Bangladesh trokken er duizenden naar het Britse moederland. In Engeland wonen nu 4,7 miljoen moslims (4,8 procent van de bevolking). Schotland blijft steken op 1,4 procent (77.000). In Noord-Ierland leven er niet meer dan 4000 moslims.

In Bradford is ongeveer een kwart van bevolking van allochtone komaf en van islamitische confessie. De oorzaak daarvan is de textielindustrie die vanouds in de stad bestond. De meeste fabrieken zijn echter verdwenen. De werkloosheid in de stad is groot. Ahmed: „Dit is een van de armste steden in het Verenigd Koninkrijk.”

De eerste decennia bespeurde Ahmed bij de autochtone Britten de stille hoop dat de nieuwe generaties nieuwkomers gematigder zouden zijn in hun geloof. Alle onderzoeken wijzen uit dat dit niet zo is. Nog in april bleek uit een groot onderzoek dat jonge moslims juist radicaler worden. Meer dan de helft van de moslimbevolking vindt bijvoorbeeld dat homoseksualiteit verboden zou moeten zijn. Ahmed: „Dat was een teleurstelling voor veel Engelsen.”

Dr. Denis MacEoin (spreek uit: MekJoon) volgt als arabist van de universiteit van Newcastle de integratie van moslims al tientallen jaren. Het optimisme dat nieuwe generaties zich zouden aanpassen, was gebaseerd op eerdere ervaringen, zegt hij. „Zo ging het met nieuwkomers in de Verenigde Staten. En zo is het eeuwenlang gegaan met immigranten in Groot-Brittannië. Dat dit met moslims niet slaagt, is werkelijk uniek. De angst onder de bevolking voor de komst van steeds meer moslims, heeft volgens mij bijgedragen aan de anti-EU-stem in het referendum.”

MacEoin weet waarom die aanpassing niet komt. „De islam is vanaf het begin niet alleen een geloof, maar ook een politieke overtuiging. De wereld veroveren, dat is het doel. Slechts heel weinig moslims nemen deel aan de democratie. Linkse mensen die denken dat de islam vrede predikt, weten niet waar ze over praten. Enkele mensen die eerder dachten dat een multiculturele samenleving haalbaar was, geven nu toe dat dit onmogelijk is.”

Advies

Bradford kent enkele „sharia­raden”, zegt Ahmed. „Dat zijn geen rechtbanken. Wij respecteren de wet van het land. Maar op vrijwillige basis kunnen mensen bij die raden advies krijgen.”

MacEoin werkt samen met Hogerhuislid barones Cox aan een wetsvoorstel om dit te verbieden. „Deze raden zijn vrijwillig, maar zorgen toch voor onderdrukking van vrouwen. Vrome moslims gaan hier naartoe en krijgen te horen dat ze niet mogen scheiden van hun gewelddadige man. Wij kijken toe en zien dat we dat onrecht niet kunnen voorkomen.”

De afgelopen jaren zijn er „twee of drie jonge gezinnen” naar het Midden-Oosten vertrokken om daar aan de jihad bij te dragen. Ahmed verafschuwt dat. „Wij verwerpen elke vorm van terrorisme.” Hoewel hij onder moslimjongeren veel ontevredenheid ziet, is er volgens hem in Bradford toch geen actieve lobby van jihadisten.

MacEoin denkt daar iets anders over. „Veel moslimsleiders verwerpen het terrorisme. Maar er is een grote groep daarachter die er geen afstand van durft te nemen. De jihad is echt een islamitisch leerstuk.”

Discriminatie van islamieten is in Engeland nog altijd aan de orde van de dag, zegt Ahmed. „Er wordt veel onderzoek gedaan naar ongelijke behandeling op basis van ras en geslacht, maar weinig naar religieuze discriminatie. Ik denk dat daar meer onderzoek naar moet zijn. Er bestaan veel misverstanden en stereotiepe beelden. En scheldpartijen op straat zijn geen uitzondering.”

Deze serie belicht de mate van integratie van moslims in Europa. Deel 6: Groot-Brittannië.