Berlijn, een paar weken geleden. Acht christenen weigeren in een asielzoekerscentrum deel te nemen aan een ritueel islamitisch gebed en worden met de dood bedreigd. Als ze vervolgens proberen weg te komen, worden ze onder luid „Allahu akbar”-geroep weggehoond. Waarop ze van de bewaker van het gebouw een huisverbod krijgen: ze zouden hem hebben aangevallen.

Steeds vaker duiken er in Duitse media verhalen op over christenen die om hun geloof in de problemen raken. Verhalen over afval dat voor de deur wordt gedropt, eten dat wordt gestolen en kruizen die vernield worden. Onafhankelijk van elkaar en vanuit verschillende Duitse deelstaten verklaren christelijke asielzoekers over problemen die ze ervaren als ze weigeren deel te nemen aan islamitische rituelen.

„We maken ons dan ook ernstig zorgen”, vertelt Markus Rode, leider van Open Doors. De christelijke organisatie bracht twee weken geleden een document naar buiten waarin beschreven wordt hoe vaak christenen in azc’s met geweld te maken krijgen. In het onderzoek geeft 88 procent van de 231 deelnemers aan slachtoffer te zijn geworden van religieus gemotiveerd (verbaal) geweld door andere vluchtelingen. De situaties die zij beschrijven zijn geen op zichzelf staande gebeurtenissen: de meeste vluchtelingen hebben vaker dan één keer met vervolging te maken. Telkens weer worden christelijke vluchtelingen bestolen, beledigd, mishandeld en met de dood bedreigd. In het document van Open Doors vertelt een mannelijke asielzoeker over de gevolgen die dit voor hem had: na een paar keer lichamelijk mishandeld te zijn, waarbij de politie in moest grijpen, lijdt de man aan ernstige psychische problemen. De mishandelingen belasten hem zozeer, dat hij geprobeerd heeft zichzelf om het leven te brengen. Eenzelfde verhaal vertelt een ooggetuige over een andere vluchteling, die vanwege zijn bekering tot het christendom zo gepest werd, dat hij zichzelf met een scheermesje probeerde te doden.

Geweld door bewakers

Geweld door islamisten tegen christelijke vluchtelingen: het is misschien niet verrassend. Opvallender is het aantal meldingen van geweld door bewakers en veiligheidspersoneel tegen christenen. De Duitse krant Die Welt kwam vorige week met een artikel over geweld door Arabische veiligheidsdiensten, die de leiding van veel asielzoekerscentra overgenomen zouden hebben. Een Duitse leraar vertelt in het artikel over moslims die door deze islamitische veiligheidsdiensten voorgetrokken worden en via contacten snel een woning toegewezen krijgen. Alle anderen, in het bijzonder de christenen, zijn volgens de leraar de pineut. Tijdens een gesprek tussen de leraar en een christelijke vluchteling kwam het kruis om de nek van de asielzoeker tevoorschijn. Toen een van de bewakers daar een vernietigende blik op wierp, knoopte de vluchteling snel zijn overhemd dicht, aldus de leraar.

Ook het document van Open Doors bericht over meerdere gevallen van geweld en beledigingen door bewakers en veiligheidspersoneel. Uit het onderzoek blijkt dat de helft van de christelijke vluchtelingen vervolging door bewakers en veiligheidspersoneel meemaakt, in Berlijn is dat zelfs driekwart van de vluchtelingen. Een mannelijke Iraanse vluchteling vertelt dat hij elke morgen om vijf uur wakker wordt door de oproep tot gebed. „De situatie verergert als je daar bezwaar tegen inbrengt, dan krijg je te horen dat de moslims daar recht op hebben. Bovendien kan iedereen ons ongestraft beledigen. Niemand durft nog een kruis om zijn nek te dragen.”

Volgens Open Doors is ook seksueel geweld een veelvoorkomend probleem in azc’s, al kan de organisatie daar slechts vier voorbeelden van noemen. In deze gevallen werden christenen prostituees genoemd, werden christelijke vrouwen door mannelijke, islamitische bewakers aangerand. Een mannelijke vluchteling uit Iran was er meermaals getuige van dat islamitische bewakers tegen de deur van de badkamer bonzen als daar een vrouw in zit en dat ze, onder het mom dat de vrouw wel erg lang in de badkamer is, naar binnen gaan.

Overdreven

Niet iedereen reageert geschokt op de ooggetuigenverhalen die via de Duitse media naar buiten druppelen. Zo publiceerde de Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung als reactie op het rapport een kritisch artikel met de teneur dat de conclusie van Open Doors, dat er sprake is van systematische vervolging en dat bijna alle christelijke vluchtelingen negatieve ervaringen hebben, overdreven zou zijn. Andere media haakten hierop aan; Open Doors zou overdrijven.

In een reactie op de artikelen gaf Markus Rode van Open Doors aan de krant Die Welt aan dat het voor christenen een groot risico kan zijn om met hun verhaal naar buiten te komen. „Als je als christen met honderd moslims in een azc leeft en beledigd, bedreigd of geslagen wordt, breng je jezelf in gevaar als je je verhaal publiekelijk vertelt.” Het risico dat vluchtelingen een proces verliezen, is vaak de reden om geen aangifte te doen. Als het erop aankomt en het het woord van de christen tegen het woord van de moslim is, zit de bedreigde christen met de gebakken peren. Rode: „Elke asielzoeker is bang dat zijn asielaanvraag in gevaar komt. Dat is voor christenen een reden om geen aangifte te doen en voor andere asielzoekers een reden om de christen die wel aangifte doet, flinke klappen te verkopen.”

Volgens de Berlijnse pastor Gottfried Martens, die talloze vervolgde asielzoekers hielp, worden christenen vaak niet geloofd als ze hun verhaal doen. In Die Welt haalt hij het voorbeeld aan van een echtpaar dat door de media niet geloofd werd toen ze vertelden over de vernietiging van waardevolle christelijke spullen en de pesterijen van een Afghaanse leider van hun azc. „De media geloofden wel de leiding van het azc, die beweerde dat de beschuldigingen voor honderd procent verzonnen waren. Dit geval, dat honderd procent verzonnen zou zijn, wordt inmiddels onderzocht door de veiligheidsdiensten.”

Moslims en christenen scheiden?

Zijn excessen in asielzoekerscentra een reden om vluchtelingen te scheiden op grond van hun religie? Nee, zeggen Angela Merkel en haar bondsregering. Ja, zeggen steeds meer politici, politieagenten en christenen.

Pastor Gottfried Martens is een van de bekendste lobbyisten voor de rechten van christelijke asielzoekers. Sinds het aantal vluchtelingen in Berlijn drastisch toenam, kreeg hij er een dagtaak aan om christelijke asielzoekers te begeleiden en te pleiten voor hun rechten. Martens is ook de man die steeds weer in de media opduikt als het gaat om het scheiden van christenen en moslims in de Duitse asielzoekerscentra.

Naïef denken

De Berlijnse pastor is niet de enige; al langer pleiten verschillende politici voor het nemen van maatregelen tegen de christenhaat. In een interview met dagblad Die Welt riep voormalig minister van Binnenlandse Zaken Friedrich (CSU) er vorig jaar toe op vluchtelingen op basis van hun religie te scheiden. „Christenen zijn de meest vervolgde minderheid ter wereld. Als iemand vanwege islamitische terreur naar Duitsland vlucht, om hier veilig te kunnen leven, mag het hier niet opnieuw tot discriminatie en vervolging komen. Het is naïef te denken dat iedereen die bij ons over de grens komt, plotseling vervuld is met een geest van tolerantie”, aldus de politicus. Apart onderbrengen dus, die christen die zich bedreigd voelt. „Het is als christelijk land onze plicht om de vervolgde christenen te helpen.”

Ook de vicevoorzitter van de Duitse politievakbond (GdP) gaf aan dat er maatregelen genomen moeten worden. „Als er 4000 mensen in een centrum zitten dat eigenlijk maar 750 slaapplaatsen heeft, ontstaat er agressie. De verschillende groepen vluchtelingen klonteren dan samen, waardoor er regelmatig grote vechtpartijen ontstaan.”

Terwijl er uit steeds meer kringen en politieke partijen kritiek naar buiten komt op de ”Wilkommenskultur” van Merkel, en de gevolgen die haar keuzes hebben, is Thüringen tot nu toe de enige deelstaat die vluchtelingen op basis van hun religie van elkaar scheidt. Minister-president Bodo Ramelow (Linke) besloot dit nadat er in een asielzoekerscentrum een enorme vechtpartij plaatsvond.

Vanuit de Duitse kerk wordt er verdeeld gereageerd op het voorstel christen en moslims gescheiden onder te brengen. Het Centrale Comité van Duitse Katholieken (ZdK) sprak zich tegen een gescheiden onderbrenging uit. De president van de Katholieke vertegenwoordiging van Leken, Thomas Sternberg, waarschuwde voor een „verkeerd signaal” dat daarmee afgegeven zou worden. Volgens Sternberg zou het gescheiden onderbrengen van vluchtelingen het idee geven dat „we niet in staat zijn om vredig met elkaar samen te leven.” „Men mag niet het bijgeloof bevestigen dat christenen en moslims niet goed met elkaar kunnen samenleven.” Ook Merkels partij, de CDU, gaf meermaals aan dat het gescheiden onderbrengen van vluchtelingen geen optie is. Vluchtelingen moeten immers leren met elkaar om te gaan, aldus de CDU.

Hypocriete houding

In een opiniestuk op de site katholisch.de bekritiseert schrijfster Rita Orwid de hypocriete houding van de Rooms-Katholieke Kerk. „Aartsbisschop Koch en de directeur van Caritas (een rooms-katholieke hulporganisatie, JT), Kostka, bezochten laatst een centrum voor homoseksuele en lesbische vluchtelingen. Koch en Kostka laten zien dat ze zich vol ijver inzetten voor de homoseksuele vluchtelingen, maar spreken met geen woord over christelijke vluchtelingen. De indruk ontstaat dat alle andere vluchtelingen voorrang hebben, terwijl christelijke vluchtelingen bijna lastig lijken te zijn. Peter Neher, president van Caritas Duitsland en priester/theoloog, sprak zich tegenover de Neue Osnabrücker Zeitung zelfs uit tegen het voorrang geven aan christelijke vluchtelingen.”

Ook de protestantse emeritus predikant Hugo Heinze, die lesgeeft aan vluchtelingen, heeft weinig respect voor de wijze waarop de Duitse kerk omgaat met het vluchtelingenprobleem. „Het problematische is dat zowel de meeste politici alsook veel kerkleiders het gevaar van de sharia niet inzien. Ze zien de geïntegreerde moslims en vergeten dat er wel degelijk fundamentalisten tussen de vluchtelingen zitten. Tot in de kerken hoor je dat we er met een beetje aanpassing en opvoeding wel zijn. Daarmee vergeet men dat de fundamentalistische islam een satanistisch karakter heeft.”

Hoewel Heinze de lobbyisten prijst die zich inzetten voor een verbeterde situatie voor christelijke vluchtelingen, zet hij zich in om vluchtelingen geestelijk te sterken. „In de Bijbel wordt continue over vervolging gesproken, en is vervolging zelfs een vanzelfsprekend gevolg van christen-zijn. Logisch dus dat we dit probleem niet alleen in de politiek kunnen oplossen. Er is vooral ook heel veel gebed en volharding nodig.”

Ook van buiten dreigen klappen

Niet alleen in de asielzoekerscentra zijn er geweldsproblemen. Geweld tegen Duitse vluchtelingen of hun tijdelijke onderkomen steeg in Duitsland het laatste jaar drastisch.

Een molotovcocktail hier, een aanslag daar. Duitsland brandt. Terwijl er in 2015 al een enorm record aan aanslagen en aanvallen op Duitse asielzoekerscentra gevestigd werd, is het aantal aanvallen in het eerste kwartaal van 2016 nog eens drie keer zo hoog als in januari tot en met maart vorig jaar en tien keer zo hoog als in dezelfde periode in 2014. Daarmee is het niet onwaarschijnlijk dat het aantal aanvallen dit jaar het record van 2015, 1047, gaat overtreffen.

Een van de bekendste voorbeelden van racistisch geweld in Duitsland is het voorval in Clausnitz. Een menigte boze mensen blokkeerde in februari een bus met vluchtelingen en scandeerde daarbij heftige leuzen. De meeste voorvallen, 92, vonden plaats in Noord-Rijnland-Westfalen, daarna volgde Beieren met 45 delicten en Nedersaksen met 40 voorvallen.

De explosieve groei van het aantal delicten tegen asielzoekers toont de gespletenheid van de Duitse samenleving in het asieldebat. In de eerste drie maanden van dit jaar werden er 38 branden gesticht, waarbij inwoners in het plaatsje Bautzen bijvoorbeeld applaudisseerden toen een gebouw waar asielzoekers in zouden trekken, afbrandde.

Het meest voorkomende delict is het toebrengen van schade aan eigendommen van een ander. Daarnaast was er 23 keer sprake van mishandeling, werden er twee pogingen tot moord en één poging tot doodslag gedaan en was er een explosie.