Varen met een mini­onderzeeër van U-Boat Worx in Breda is een onvergetelijke ervaring, licht Roy de Boer, communicatiemedewerker van U-Boat Worx, toe. „Onder water zie je de grote kunststof koepel niet meer. Je bent één met je omgeving. Vissen zwemmen om je heen. Alleen als je ze wilt aanraken, zit er een laag kunststof tussen. En het leuke is: je hoeft er geen duikpak voor aan te trekken. Met de Cruise Sub-9, een negenpersoons duikboot die we vorige maand hebben gepresenteerd op de Singapore Yacht Show, kunnen zelfs negen mensen tegelijk een duik maken.”

De Boer loopt voorop naar de montagehal in Breda. Daar zijn drie onderzeeërs tegelijk in de maak. Filmen of foto’s maken is er niet toegestaan. Voor één exemplaar liggen twee koepels van acrylaat, een soort kunststofglas, klaar, samen met een koker van ruim 10 centimeter dik staal. „Dit is voor een C Explorer-5, een onderzeeër voor vijf personen die vorig jaar werd getoond op de Monaco Yacht Show.”

Een van de drie duikboten is al bijna klaar. De acrylaatkoepel is verpakt in plastic, panelen van kunststof versterkt met glasvezel liggen er op een deken achter. Slangen voor perslucht en de bekabeling voor de elektriciteit liggen nog bloot. „Als de panelen erop zijn geschroefd, kan het zeewater er gewoon bij. Maar daar is het materiaal dan ook op berekend”, weet De Boer.

Mogen we een kijkje in de onderzeeër nemen? De Boer vraagt het aan een productiemedewerker. Die schudt zijn hoofd. „We zijn deze aan het afbouwen, dus nu liever niet.”

Maar een wat oudere C Explorer-2 in een hoek van de hal is wel toegankelijk. De schoenen moeten uit. Via een huishoudtrapje en een paar treden met antislipmateriaal is het luikje boven in de koepel bereikbaar. Behoedzaam laat De Boer zich naar beneden zakken. „Passagiers kunnen normaal gesproken instappen terwijl de U-Boat op het wateroppervlak schommelt.” Het vergt wel even wat lenigheid om soepel naar binnen te klauteren. Maar dan zijn beide met leer beklede stoelen bezet.

Joystick

De bestuurder beschikt in deze onderzeeër over een vast instrumentenpaneel om de boot te besturen. „Onze nieuwere types zijn voorzien van een Mantacontroller, een losse besturingsmodule met joystick”, licht De Boer toe. „Het maakt daardoor niet uit waar de bestuurder komt te zitten. En hij kan de passagiers ook even laten sturen. Een onvergetelijke ervaring.”

De onderzeeboten die U-Boat Worx maakt, zijn van alle gemakken voorzien. „Ze beschikken over airco, want in zo’n klein koepeltje kan het snel warm worden.” De Boer wijst op twee identieke meetinstumenten, één links en één rechts. „Die meten continu de luchtkwaliteit, het zuurstof- en koolstofdioxidegehalte.”

Ook kunnen de duikbootjes worden voorzien van een robotarm met een grijper om voorwerpen van de zeebodem mee naar boven te nemen.

Bijzondere aandacht besteedt U-Boat Worx aan de veiligheid, legt De Boer uit. „Onze duikboten moeten aan talloze veiligheidseisen voldoen, net als een verkeersvliegtuig.”

Zo gebruikt de onderzeebotenbouwer alleen materialen die zijn goedgekeurd door de maritieme keuringsinstantie DNV-GL, aldus Erik Hasselman, commercieel directeur van het bedrijf. „Het stalen drukvat voldoet aan de strengste normen, het staal, alle lassen en elk slangetje worden streng gecontroleerd.”

In een vergaderruimte pakt hij een paar blokken acrylaat: een van 10 centimeter dik en een van 20 centimeter. „Met een koepel van 20 centimeter dik plexiglas kan onze nieuwe C Researcher-3 1700 meter diep duiken”, aldus Hasselman.

„Daarnaast hebben wij interne eisen voor de stabiliteit van de onderzeeër en het gemak van het in- en uitstappen; het zicht moet perfect zijn, evenals de wendbaarheid.”

Het drukvat en het vat voor de batterijen van elke onderzeeër worden uitgebreid getest, legt De Boer uit. „Ze worden ondergedompeld in een zeecontainer vol water; vervolgens worden ze in Schotland getest op een waterdruk op 1,5 en 1,9 keer de toegestane duikdiepte. Na het afbouwen hebben ten slotte praktijktesten plaats in de Grevelingen op 40 meter diepte en in bijvoorbeeld de Middellandse Zee voor duikdiepten tot 1700 meter.”

Dodemansknop

Hoewel de duikboten uitzonderlijk veilig zijn, kan er altijd iets misgaan. De Boer: „Als je op 500 meter diepte pech krijgt, komt er niet even een Wegenwacht langs.”

Daarom beschikt elke duikboot over tal van veiligheidssystemen, legt Hasselman uit. Zo kan de duikboot met volle accu’s acht tot twaalf uur onder water blijven. Ook staat hij continu in verbinding met het moederschip. Daarnaast moet de bestuurder elke tien minuten een soort dodemansknop indrukken. Doet hij dat niet, dan zal de duikboot automatisch naar boven gaan. „Verder hebben de onderzeeboten een licht positief drijfvermogen. Bovendien kunnen de ballasttanks op diepte worden volgepompt met perslucht. De duikboot zal daardoor heel snel omhoog bewegen. Helpt dat allemaal niet, dan kan de onderzeeër gewicht afwerpen voor nog meer drijfvermogen.”

Gaat het echt mis, dan kan de onderzeeër een boei afschieten die met een sterke kabel aan de duikboot vastzit. „Die kabel is sterk genoeg om de duikboot aan op te takelen. Er is er voldoende zuurstof beschikbaar om het vier dagen onder water uit te houden.”

Spannende verhalen kan de directeur hierover niet vertellen. „Er zijn nog nooit ongelukken gebeurd met een onderzeeër van U-Boat Worx. Dat zegt wel iets over de veiligheid van ons product”, aldus de directeur.

Welke klanten heeft U-Boat Worx zoal?

Hasselman: „Onder andere bedrijven. Ze kopen zo’n duikboot om onder water inspecties of onderzoek te kunnen uitvoeren. Ook cruiseschepen hebben steeds vaker een onderzeeër aan boord voor expeditieachtige cruises. Verder komt 70 procent van de klanten uit de hoek van de superrijken. Ze bezitten al een superjacht, een helikopter, een aantal Ferrari’s en jetski’s. Een duikboot erbij is dan een logisch vervolg, wil je mee blijven tellen in Saint Tropez.”

Zijn daaronder ook bekende Nederlanders?

Hasselman glimlacht. „Ik mag om privacyredenen geen namen noemen.”

Wat is hun belangrijkste reden om een minionderzeeër aan te schaffen?

„Mensen hebben het gevoel dat er op aarde van alles verloren dreigt te gaan wat ze nu nog kunnen zien. Daarom gaan ze massaal naar Antarctica, en duiken ze bijvoorbeeld steeds vaker naar koralen in de Great Barrier Reef bij Australië, en naar bepaalde wrakken op de zeebodem. Wij hebben vorig jaar nog gedoken in de Middellandse Zee naar prachtige Romeinse wrakken.”

Wat is dan de meerwaarde van een bemande duikboot boven een robotje dat foto’s maakt?

„Een onbemande duikexpeditie geeft niet de ervaring die onze duikboten bieden. Onze klanten willen met eigen ogen dingen zien, die eigenlijk onbereikbaar zijn. Het liefst met de hele familie erbij.

Het is de beleving van het varen onder water. Je moet je eens voorstellen dat je op de zeebodem ligt. Het is er absoluut stil. Je hoort echt helemaal niets. Vissen zwemmen om je heen. Het gevoel dat dit oproept, maak je verder nergens op aarde mee.”

>>rd.nl/uboat voor video’s. 

Jongensdroom wordt werkelijkheid

U-Boat Worx in Breda is officieel gestart in 2005. Maar directeur-eigenaar Bert Houtman had al in de jaren 80 ideeën voor minionderzeeërs. „Het was een jongensdroom. Maar toen had hij geen geld en geen tijd om er iets mee te doen”, vertelt Erik Hasselman, commercieel directeur bij U-Boat Worx.

Houtman maakte echter succesvol carrière in de softwarebranche en startte aan het begin van deze eeuw met het uitdenken van een duikbootje. „Op internet vond hij niets geschikts. Hij slaagde erin een ontwerp van een Canadees te kopen, dat hij verder ontwikkelde.”

Inmiddels in U-Boat Worx wereldwijd marktleider in kleine onderzeeboten. Hasselman: „Na een aanlooptraject startte hij in 2005 met de bouw van het eerste duikbootje voor een klant. Inmiddels is het bedrijf volwassen geworden en bouwen we er vijf tot tien per jaar voor een prijs per stuk van 1,5 tot 4,0 miljoen euro.”

Om de markt te vergroten, is U-Boat Worx onlangs een samenwerkingsverband aangegaan met Exa Limited uit Hongkong.

Zelfs Poetin heeft erin gezeten

Een bekende persoon die eens heeft meegevaren met een duikboot van U-Boat Worx, is de Russische president Vladimir Poetin. „Hij is twee keer meegegaan met een duik in zijn hoedanigheid als lid van de Russische geografische vereniging RGO”, aldus Erik Hasselman, commercieel directeur bij U-Boat Worx.

In 2013 dook Poetin met een vijfzitter van het Bredase bedrijf in de Finse Golf naar het scheepswrak van de Russische kruiser Oleg op 60 meter diepte. Het schip werd in 1919, tijdens de Eerste Wereldoorlog, tot zinken gebracht door een Duitse kruiser.

Met een driezitter van U-Boat Worx dook Poetin in 2015 naar een antiek scheepswrak in de Zwarte Zee op 83 meter diepte voor de kust van Sebastopol op de Krim. Eenmaal onder water liet hij aan Medvedev –die zich boven water bevond– weten: „Er zijn een heleboel objecten te zien, zoals amforen.” Poetin zei tegen de Russische media te hopen dat de boottocht licht zou werpen op de Russische wortels van de Krim.

„Dat Poetin plaatsnam in onze duikboten is zeker niet ongewoon. We zien ook regelmatig filmsterren en sporthelden langskomen. Een eigen onderzeeboot heeft Poetin echter nog niet gekocht”, weet Hasselman.

Klik hier, hier en hier voor video’s.