Op 37 kilometer van de centrale fokt een boer nu enkele honderden paarden en koeien. De dieren weten niet beter en hun baas acht het verantwoord.

Hier en daar worden ook weer akkers in gebruik genomen in de buurt van de grens van 30 kilometer rond de centrale. Binnen de grens van 30 kilometer zijn de regels echter strenger. Wie daar niets te zoeken heeft, wordt geadviseerd er niet te komen. Het gebied staat vol met bordjes ”Gevaar: radioactieve straling”.

In de stad Tsjernobyl (die op veilige afstand staat van de gelijknamige centrale) is een parkje omgetoverd tot groot monument. Twee rijen met plaatsnaambordjes geven aan hoeveel dorpen en gemeenschappen na de ramp in 1986 zijn ontruimd. En die bordjes vormen een hele rij.

Toch wonen er altijd nog mensen in de verlaten dorpen: volgens persbureau AFP 158 personen. Vaak zijn het oude mensen, zoals Maria Urupa. Zij zijn zelf teruggekeerd naar de plaats waar ze altijd leefden en willen er niet meer weg. Veel vertier biedt de omgeving niet.

Bij de centrale zelf wordt nog steeds gewerkt aan de betonnen koepel die over het ontplofte gedeelte wordt aangebracht om de straling te stoppen. Dit gebeurt door een Frans bedrijf, dus met die bouwvakkers zal de lokale bevolking weinig contact hebben.

Ook na 30 jaar leveren nieuwe foto’s opnieuw het bewijs dat de dorpen overhaast zijn verlaten. Overal ligt kinderspeelgoed en Sovjetpropaganda. Zelfs het portret van Lenin ligt zomaar in een hoekje tussen het stof.

Ook in Kiev, de hoofdstad van Oekraïne, is de zaak nog lang niet afgewerkt. Enkele weken geleden nog trok een groep weduwen naar een regeringsgebouw. Zij eisen alsnog genoegdoening, omdat hun mannen in 1986 de centrale moesten opruimen, zonder dat ze wisten hoe gevaarlijk dat was. Velen hebben dat niet overleefd.