Vroeger werd eerst gekeken of voorstellen juridisch, praktisch en bestuurlijk wel goed haalbaar waren. In het veranderende en ingewikkelde politieke landschap van nu komt die toetsing vaak pas na het vinden van overeenstemming. De Raad vindt dat hachelijk: „De rechtsstaat moet geen sluitpost zijn van besluitvorming”. Het streven naar resultaat, snelheid en draagvlak mag de waarden van die rechtsstaat niet in het gedrang laten komen.

Juridische kennis en vaardigheid staan meer op afstand, vreest de Raad, terwijl ze juist al zo goed van pas zouden komen tijdens overleg om te komen tot de zo gewenste overeenstemming. Er was al bezorgdheid over de terugloop in het aantal juristen in Kamer en kabinet. Maar de ontwikkeling grijpt volgens de Raad om zich heen.

„Binnen de departementen is de verantwoordelijkheid bij de voorbereiding van maatregelen en beslissingen verder verschoven naar beleidsafdelingen.” Afdelingen wetgeving en juridische zaken lijken vers twee: „Ze dienen te vaak nog slechts om het juridisch toilet te verzorgen van beleidskeuzen die elders zijn gemaakt.”

De Raad van State is onafhankelijk adviseur van de regering over wetgeving en bestuur. In die hoedanigheid adviseerde hij afgelopen jaar 452 keer. De Raad is ook de hoogste algemene bestuursrechter van Nederland en deed als zodanig 11.799 uitspraken.