„Misschien komt er iets goeds uit”
Aan de ene kant is er bittere rivaliteit tussen de president en de eerste minister. Aan de andere kant is er een rebellenbeweging die intern verdeeld is en openlijk laat weten een dissidente leider te willen vermoorden. Daartussenin is er een bevolking die naar vrede snakt en hoopt dat de verkiezingen van vandaag de zaken niet erger zullen maken.
„Wij hebben deze verkiezingen niet gewild, maar nu zijn ze er”, zegt Ranjith Kumar, een zakenman in Colombo. „Misschien komt er iets goeds uit. Als er echt vrede is, dan kunnen we alles.”
Politiek ging in Sri Lanka altijd over oorlog en vrede. Het eiland werd negentien jaar verscheurd door een burgeroorlog tussen het regeringsleger en de Tamil-rebellen, totdat er ruim twee jaar geleden een wankel bestand werd gesloten. Hoe het in de vredesonderhandelingen verder gaat, hangt af van de verkiezingsuitslag.
De parlementsverkiezingen gaan voornamelijk tussen het partijverbond van president Chandrika Kumaratunga, de Verenigde Volksalliantie voor Vrijheid (UPFA), en de partij van premier Ranil Wickremesinghe, het Verenigd Nationaal Front (UNF). De president blijft sowieso tot 2005 aan de macht.
Op het spel staan de vredesbesprekingen met de Tamil-rebellen, die eenderde van Sri Lanka in handen hebben. De besprekingen zijn stil komen te liggen sinds een ruzie tussen Kumaratunga en Wickremesinghe, die met elkaar in de clinch liggen over de aanpak van de Tamil-rebellen.
Volgens peilingen gaan de partijen van Kumaratunga en Wickremesinghe vrijwel gelijk op, maar zal geen van beide kampen de absolute meerderheid krijgen in het parlement. Mogelijke coalitiepartners zijn een partij van boeddhistische monniken, een moslimpartij of een Tamil-partij. De monniken zijn fel tegen concessies; de moslims waren tot voor kort een bondgenoot van Wickremesinghe, maar zijn nu verdeeld.
De Nationale Alliantie van de Tamils is ook verdeeld, tussen voor- en tegenstanders van de rebellenleider Karuna, die zich tegen algeheel leider van de Tamil Tijgers Vellupillai Prabhakaran heeft gekeerd. Loyaliteit gaat voor alles bij de Tamil Tijgers en de rebellenbeweging reageerde direct: „Om onze natie en ons volk te beschermen is besloten Karuna van onze bodem te verwijderen.”
Het leiderschap van de Tamil Tijgers heeft de regering gewaarschuwd dat het vredesproces onherstelbare schade zal oplopen als zij met de dissidente rebellen gaat praten. Een kandidaat-parlementslid dat zich met Karuna had verbonden werd dinsdag door twee mannen vermoord. „Ze zijn begonnen Tamil-mensen te vermoorden. Spoedig zullen ze ook ons vermoorden”, zei president Kumaratunga.
De verkiezingen zijn drie jaar vervroegd, na een zeer openlijk uitgevochten machtsstrijd in november, waarin de president de premier drie belangrijke ministeries ontnam. Kumaratunga vindt dat Wickremesinghe de rebellen te veel tegemoetkomt. De premier zegt dat de president is doorgedraaid en niet serieus kan worden genomen.
Winst voor de partij van de president kan betekenen dat de Tamil-rebellen weer met harde hand bestreden gaan worden en het vredesproces spaak loopt. Als Wickremesinghe premier blijft, gaat het proces zeker door, zo heeft hij zelf toegezegd. Hoe de bevolking in Tamil-gebied gaat stemmen is nog onduidelijk, aangezien er geen peilingen zijn gehouden.
Zeventig waarnemers van de Europese Unie wonen de verkiezingen bij. Het politieke geweld in Sri Lanka is de afgelopen dagen toegenomen, maar niet zo sterk als bij de vorige verkiezingen in 2001, toen tientallen doden vielen. Volgens een groep die toezicht houdt op de verkiezingen hebben zich bijna 1500 gewelddadige incidenten voorgedaan, waarbij vijf mensen zijn omgekomen.