VN-rapporteur: godsdienstvrijheid meer dan meningsvrijheid
APELDOORN. De vrijheid van godsdienst en het recht op vrije meningsuiting zijn wel „tweelingen”, maar mogen niet worden verward. Eveneens mogen ze tegen elkaar worden uitgespeeld. Dat zegt de speciale VN-rapporteur voor godsdienstvrijheid, prof. Heiner Bielefeldt.
De Duitse jurist bracht woensdag een presentatie voor de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties naar buiten, waarin hij op de verhouding tussen deze twee rechten ingaat.
Het is een wijdverbreid misverstand dat deze twee rechten strijdig zijn met elkaar, aldus Bielefeldt. „Terwijl de vrijheid van meningsuiting een signaal schijnt te zijn voor ”groen licht” voor allerlei soort van provocatie, zou de vrijheid van godsdienst een ”stopteken” betekenen”, aldus de hoogleraar. „Dat misverstand komt typisch voort uit de visie dat vrijheid van godsdienst of overtuiging vooral religies beschermt.”
Volgens de VN-rapporteur is dat een misverstand. De vrijheid van religie en overtuiging beschermt elke overtuiging. Zowel de calvinist als de atheïst kan er een beroep op doen. Het is daarmee ook geen privilege voor mensen die gelovig zijn waaraan mensen zonder confessie geen rechten kunnen ontlenen. Daarom gebruikt de Duitse jurist ook steevast de uitgebreide benaming „vrijheid van godsdienst en overtuiging” in plaats van kortweg ”godsdienstvrijheid”.
Volgens Bielefeldt zijn beide rechten nauw verwant. „Beide beschermen ze onvoorwaardelijk iemands innerlijke ruimte van denken en geloven.”
Dat neemt niet weg dat er wel verschillen zijn, aldus de VN-rapporteur. „De vrijheid van religie en overtuiging beschermt een brede reeks aan uitingen van aanbidding, naleving en onderwijs die verder gaan dan de vrije uiting van iemands overtuiging.”
De gedachte dat religievrijheid mensen met godsdienstige overtuiging in een bevoorrechte positie plaatst, werd in november nog in deze krant verdedigd door Patrick van Schie, directeur van het wetenschappelijk instituut van de VVD. „Dat artikel (uit de Grondwet, red.) mag van mij geschrapt worden”, aldus Van Schie.