Nieuwe theorie: Gestolen Van Eyck weg met grofvuil
Stop maar met zoeken naar De Rechtvaardige Rechters, het paneel dat in 1934 op mysterieuze wijze is ontvreemd uit de Sint–Baafskathedraal in Gent. Privé–speurneus Gaston De Roeck, die op eigen houtje al dertig jaar speurwerk verricht, heeft een nieuwe theorie bedacht. Het kunstwerk van de gebroeders Van Eyck uit 1432 is bij het grofvuil beland.
De diefstal van De Rechtvaardige Rechters, onderdeel van het drieluik De aanbidding van het Lam Gods, is een van de raadsels waarover België al jaren tobt. Net als de dood van koning Albert I in de jaren dertig (van de rots gevallen of geduwd), de Bende van Nijvel (staatsgreep of ’gewone’ boeven) en Marc Dutroux (netwerk of eenzame pervert) leidt de diefstal van het kunstwerk tot meer wilde theorieën dan feiten.
Twee jaar geleden leek het er nog op dat speurder De Roeck het paneel, waarvan de waarde inmiddels mythische proporties had aangenomen, had teruggevonden. Met veel tamtam lokte hij de wereldpers op 4 oktober 2002 naar de Sint–Gertrudiskerk in Wetteren, een dorp bij Gent. Daar deed de politie op De Roecks aanwijzigen een holle ruimte bij het hoofdaltaar open. Ja, de ruimte was groot genoeg om het lang verbeide paneel te bevatten. Maar neen, De Rechtvaardige Rechters zaten er niet in.
De Roeck heeft sindsdien niet stilgezeten. Hij vlooide al zijn aantekeningen nog eens door en trok een nieuwe conclusie. De schetsen die Arsène Goedertier, de reeds lang overleden vermeende bemiddelaar voor het gestolen kunstwerk, had gemaakt van de schuilplaats, stelden een houten altaartje voor in de kerk in Wetteren. Dat is in 1971, samen met een heleboel andere opsmuk, bij het grofvuil beland. „De Rechtvaardige Rechters zijn in 1971 vernietigd", concludeert De Roeck dan ook dinsdag in dagblad De Morgen.
Had de toenmalige pastoor van Wetteren, William Segers, het hem eigenlijk al niet gezegd toen De Roeck hem in het bejaardenhuis kwam opzoeken? „Ik zei: ’Ik ben op zoek naar de Rechtvaardige Rechters’. Hij reageerde op een nogal norse, kortaffe manier: ’Ge moet daar niet meer naar zoeken"’, vertelt hij aan De Morgen. Nu weet de speurneus beter: „Ik had de bewering van meneer Segers niet goed ingeschat. Ik moest er inderdaad niet meer naar zoeken."
Hoewel voor De Roeck alle puzzelstukjes op hun plaats zijn gevallen, is het nog lang niet zeker dat iederen de moed opgeeft. Reeds in de oorlog heeft de Duitse bezetter een speurtocht ingezet in de Sint–Baafskathedraal, zonder resultaat. In 1984 is nog een oorlogsmonument opengebroken omdat alles in die richting wees, opnieuw vergeefs. De Rechtvaardige Rechters blijft speurneuzen trekken.
