EU wacht riskante top in Brussel
De Britse premier Cameron wacht een beslissende nacht. Hij heeft voor vrijdagmiddag in Londen een vergadering van zijn kabinet uitgeschreven. Daar wil hij een akkoord presenteren dat zelfs zijn meest kritische partijgenoten moet verzoenen met een blijvend lidmaatschap van de Europese Unie.
Het is Cameron dus niet zomaar te doen om een kleurloos compromis. Hij wil –net als premier Chamberlain in 1938– als overwinnaar uit het vliegtuig stappen en kunnen roepen: „Peace for our time” (natuurlijk met de hoop dat toekomstige generaties hem niet net zo uitlachen).
Na het overleg van de afgelopen weken zijn enkele haperingen overgebleven. De eerste betreft de zelfstandigheid van Groot-Brittannië binnen de EU. Londen wil niet langer gebonden zijn aan de woorden uit het verdrag die spreken van een „steeds hechtere unie.” Ook zouden lidstaten meer ruimte moeten krijgen om Europese voorstellen tegen te houden of te veranderen.
Daarnaast wil Cameron de ruimte om gastarbeiders de eerste jaren van hun verblijf uit te sluiten van sociale zekerheid. Bovendien vraagt Londen de mogelijkheid om kinderbijslag voor arbeidsmigranten te betalen volgens het prijspeil in de landen van herkomst. Vooral Polen verzet zich tegen dat laatste.
Londen wil ook voorkomen dat eurolanden beslissingen nemen die effecten hebben op de niet-eurolanden. Ten slotte wil Cameron dat de EU veel overbodige wetten daadwerkelijk schrapt.
Als Cameron met een aanvaardbaar akkoord naar huis gaat, wil hij campagne voeren voor een blijvend EU-lidmaatschap van zijn land. Als datum voor een referendum wordt 23 juni genoemd.
Cameron eist nieuwe voorwaarden voor het Britse lidmaatschap omdat zijn Conservatieve Partij al meer dan 25 jaar diep verdeeld is over de EU. Hij hoopt dat met een stembusoverwinning te verhelpen. Of dat lukt, is nog maar de vraag. Volgens de Financial Times zijn er sowieso zes ministers voor een Brits vertrek uit de EU.
Bovendien is het allerminst zeker dat Cameron met een mooi akkoord uit Brussel vertrekt. Diverse lidstaten willen voorkomen dat de premier al te parmantig thuiskomt, omdat dit „besmettingsgevaar” voor andere lidstaten zou inhouden.
Migratie: Orban provoceert
Zolang er vluchtelingen de EU binnenstromen, zijn de leiders er al verdeeld over. Het lijkt er niet op dat ze die kloof vandaag dichten. Integendeel, de tegenstellingen zullen waarschijnlijk alleen maar groeien.
Begin deze week troffen de leiders van vier Oost-Europese landen elkaar in het zogeheten Visegrad-verband (Hongarije, Tsjechië, Slowakije en Polen). De Hongaarse premier Orban is min of meer het gezicht van deze groep – en dat zegt voor de West-Europese landen al genoeg.
De oplossing van Visegrad is kort en krachtig: de grenzen potdicht. Deze ontmoeting was weinig minder dan een provocatie van Brussel. De 24 medelidstaten mochten aanhoren dat Visegrad onder geen enkele voorwaarde akkoord zou gaan met een verplichte herverdeling van vluchtelingen over de EU.
Orban haalde afgelopen zomer veel van zijn collega’s het bloed onder de nagels vandaan door prikkeldraad langs de Hongaarse grens te zetten. Hij vond dat dit zijn plicht was, omdat Hongarije de buitengrens van het Schengengebied is. De vluchtelingen moesten uitwijken naar andere landen, zoals Kroatië en Slovenië. Maar ook die landen sloten vervolgens de grens.
De Duitse reactie was vervolgens het openzetten van de grens en Dublinafspraken binnen het Schengengebied buiten werking te verklaren. Die afspraken zeggen dat migranten zich in het eerste Schengenland dat ze betreden moeten registreren. De Griekse autoriteiten slagen er echter niet in dat uit te voeren.
Meermalen spraken de EU-landen een herverdeling van migranten af. In totaal zouden er 160.000 vluchtelingen worden verdeeld over de 28 lidstaten. Na een halfjaar zijn er echter slechts 500 verplaatst. Vorige week drong de Europese Commissie er nog op aan dat deze afspraken toch worden nageleefd, maar er is weinig vertrouwen in dat dit ook daadwerkelijk gebeurt.
De EU maakte begin december afspraken met Turkije. In ruil voor een betere opvang van vluchtelingen in dat land zou er zelfs 3 miljard euro beschikbaar zijn. Tot nu toe lijken deze afspraken geen enkel effect te hebben. Elke dag komen er nog 2000 migranten vanuit Turkije Griekenland binnen. Dat is weer koren op de molen van de vier Visegrad-landen. Zij zullen weinig willen toegeven.
EU-leiders wacht riskante top
De Duitse bondskanselier Merkel gaat er nu al van uit dat ze vannacht weinig zal slapen. Vanaf het eind van de middag staat de hele zaak op scherp in Brussel. De ontmoeting van Europese regeringsleiders heeft twee zware onderwerpen op de agenda: de vluchtelingencrisis en een akkoord met Groot-Brittannië om Britse vertrek te voorkomen. En beide onderwerpen zijn zo gevoelig voor de 28 leiders dat het Europese bootje er makkelijk door kan kapseizen.
