Dr. Nabeel Jabbour, onderzoeker aan de Amerikaanse denktank Zwemer Center in Columbia, South Carolina, zet een reeks redenen voor het succes van de terreur­organisatie op een rij.

Succes en blijvende aanwezigheid: Moslims zien dat de zwarte IS-vlag daadwerkelijk op steeds meer plaatsen wordt gehesen en dat IS het bestuur overneemt. Buitenlandse militairen gaan vroeg of laat weer weg, maar IS blijft. En vooralsnog is geen westers land bereid om grondtroepen te sturen om IS te verdrijven.

Sociale media up-to-date: IS zorgt ervoor dat zijn uitingen op sociale media actueel zijn en professioneel vormgegeven. Daarmee spreekt hij vooral islamitische jongeren aan en weet hen wereldwijd te bereiken. In tegenstelling tot de saaie audio- en videoboodschappen waarvan al-Qaida zich doorgaans bedient.

Levensonderhoud: Veel moslimjongeren hebben geen uitzicht op een fatsoenlijke baan en dus weinig toekomstperspectief. IS geeft hun een reden om voor te leven – en te sterven. Vooral in Europa voelen sommige moslims zich gemarginaliseerd. De organisatie geeft hun het gevoel dat ze ergens bij horen. Als ze naar Syrië of Irak gaan om te vechten, worden ze als strijdmakkers en helden beschouwd.

Amerika’s steun aan Israël: Onlangs werd een Amerikaanse jongeman gearresteerd die op weg was naar Turkije om zich vervolgens bij IS in Syrië aan te sluiten. Op de vraag waarom hij voor IS wilde gaan vechten, antwoordde hij: „Waarom zouden de belastinggelden van Amerikaanse moslims worden gebruikt om Israël te steunen? De regering van Israël gebruikt deze fondsen om moslims te doden.”

Choqueren door onthoofdingen: Door gruwelijke onthoofdingen en het levend verbranden van mensen heeft IS het Syrische en Iraakse leger geïntimideerd. In tegenstelling tot de beroeps­militairen van deze strijdkrachten zijn IS-strijders vrijwilligers. Bovendien vrezen ze de dood niet. Velen dragen zelfs een bomgordel omdat ze liever sterven dan gevangen worden genomen.

Invloed van bruggenbouwers: Binnen IS zijn diverse leiders actief die als geen ander weten hoe ze jongeren aan zich moeten binden. Een van de bekendste voorbeelden was Anwar al-Awlaki, die in 2011 werd gedood. Hij werd geboren uit Jemenitische ouders in de Amerikaanse staat New Mexico, waardoor hij zowel het Engels als het Arabisch vloeiend sprak. Hij preekte in een moskee in Virginia en wist tientallen jongeren ertoe over te halen aan de jihad deel te nemen. Daarbij maakte hij ook heel handig gebruik van internet.

Uitspelen van sektarische verschillen: Vooral in Irak misbruikt de sjiitische meerderheid haar macht, nadat de soennitische dictator Hussein was verjaagd. Veel soennieten willen liever onder gezag van IS leven dan onder een sjiitisch bewind.

Inkomsten: Hoewel de inkomsten van IS momenteel onder druk staan, kan de organisatie nog altijd op een forse financiële status bogen. IS heft belasting van de inwoners van het kalifaat, bezit banken en verkoopt olie. Ook ontvangt IS regelmatig losgeld voor gijzelaars. Strijders worden goed betaald en met het geld kan IS bijna onbeperkt wapens kopen.

Ideaal van het kalifaat: Eeuwenlang leefden moslims in kalifaten, waar het gezag van de islam heerste. Het laatste kalifaat werd afgeschaft toen Kemal Atatürk in 1924 de macht in Turkije overnam. Veel moslims dromen echter nog van een wereldwijd kalifaat, waarin alle gelovigen verenigd zijn. Dat strookt ook met de gedachte van de umma, de wereldwijde moslimgemeenschap, zoals die in de Koran is verwoord.