Buitenland

Saca wint verkiezingen El Salvador na angstcampagne

In het Midden-Amerikaanse El Salvador had de conservatieve presidentskandidaat bij de stemming van afgelopen zondag slechts één verkiezingsronde nodig om beslissend te zegevieren. De 39-jarige lijsttrekker Tony Saca van de Nationalistisch Republikeinse Alliantie (Arena) wist ruim 57 procent van de kiezers achter zich te scharen.

Van onze correspondent
24 March 2004 09:02Gewijzigd op 14 November 2020 01:04

Zijn naaste opponent, de voormalige guerrillaleider Schafik Handal, bracht het niet verder dan 36 procent van de stemmen en erkende reeds enkele uren na de aanvang van de telling zijn nederlaag. Handal stond kandidaat namens het van oorsprong marxistische FMLN-bevrijdingsfront, dat jarenlang een gewapende strijd voerde tegen de regering maar thans als reguliere politieke partij deelneemt aan het openbare leven.

Arena-kandidaat Tony Saca, die voorheen naam maakte als sportverslaggever op radio en televisie, schroomde tijdens de verkiezingscampagne niet zijn landgenoten de stuipen op het lijf te jagen door hen in bloemrijke taal te waarschuwen dat een overwinning van het FMLN mogelijk El Salvador alsnog zou omtoveren in het Noord-Korea van Midden-Amerika. Haast niets ging Saca te ver om zijn linkse tegenstander af te schilderen als een verstokte communist met stalinistische pretenties.

Hoewel veel kiezers de aantijgingen met een korreltje zout namen, waren veel Salvadorianen wel bezorgd over het risico dat een FMLN-zege de thans voortreffelijke verhoudingen met de Verenigde Staten zou kunnen verstoren. In de VS zijn ruim 2 miljoen politieke en economische vluchtelingen uit El Salvador woonachtig. De emigranten sturen jaarlijks ten minste 2 miljard dollar huiswaarts en zijn daarmee een van El Salvadors voornaamste bronnen van deviezeninkomsten. De overmakingen van in het buitenland woonachtige Salvadorianen vertegenwoordigen zelfs 14 procent van het nationale inkomen.

Een zogenaamd door niet-partijgebonden organisaties gefinancierde reclameboodschap op de televisie liet beelden zien van een volstrekt ontredderde moeder die juist een brief van haar zoon had gekregen waarin deze haar schreef niet langer geld te kunnen overmaken naar een door ’guerrilla’s’ bestuurd El Salvador. Tony Saca verkondigde meermalen het fabeltje dat de Amerikaanse regering de meeste illegale Salvadoriaanse immigranten zou deporteren, mocht het FMLN aan de macht komen.

De Amerikaanse diplomatie schrok er niet voor terug dit soort prietpraat aan te moedigen. Onderminister van Buitenlandse Zaken Roger Noriega verklaarde aan de vooravond van de stemming vanuit Washington dat een FMLN-verkiezingsoverwinning de verdere uitbouw van de commerciële en politieke relaties met El Salvador niet zou bevorderen. Een dergelijk openlijke bemoeienis met de electorale gebeurtenissen in een ander land was ook de bijzondere afgezant van president George W. Bush voor het westelijk halfrond, Otto Reich, niet vreemd. Reich liet onverbloemd doorschemeren dat de Amerikaanse regering niet gelukkig zou zijn met een FMLN-zege en daaruit ook „conclusies” zou moeten trekken.

Het veiligstellen van de betrekkingen met de Verenigde Staten was voor de Salvadorianen na dit alles zo belangrijk dat meer kiezers dan ooit tevoren de gang naar de stembus maakten. Volgens de nationale kiesraad bracht bijna 70 procent van de ongeveer 3,4 miljoen kiezers zijn stem uit. De autoriteiten spraken in dit verband zelfs van „een historisch” opkomstpercentage. In alle provincies van het land zegevierde de Arena-kandidaat. Wat vooral opzien baarde, was dat zelfs de kiezers uit de provincies die tijdens de burgeroorlog jarenlang onder het bestuur van het FMLN stonden, en nog steeds linkse bolwerken heten, dit keer massaal op de conservatieve kandidaat stemden.

FMLN-kandidaat Schafik Handal was na afloop van de verkiezing zo verontwaardigd dat hij weigerde Tony Saca te feliciteren met diens overwinning. „Hij verkreeg zijn stemmen met het verspreiden van leugens, roddels en angst. De kiezers van ons land waren zo geïntimideerd dat zij niet in vrijheid hun mening hebben kunnen geven. Het zal de toekomstige regering daardoor ontbreken aan legitimiteit”, aldus de gebelgde oud-strijder.

Handal zei dat het FMLN, dat in het parlement over de grootste fractie blijft beschikken en er 31 van de 84 zetels bezet, de nieuwe regering dadelijk niet het politieke respijt zal gunnen dat gebruikelijk is bij het aantreden van een nieuwgekozen president. Volgens Handal is het FMLN van zins de aangekondigde verdere privatisering van openbare nutsbedrijven te blokkeren en ook de ratificatie van het Midden-Amerikaanse vrijhandelsverdrag Cafta tegen te houden. Arena heeft 29 afgevaardigden in de volksvertegenwoordiging.

Anders dan de aanstaande Spaanse premier Zapatero was de gekozen president van El Salvador er snel bij om de natie, en terloops ook de wereld, ervan te verzekeren dat zijn land de militaire bijdrage aan de internationale troepenmacht in Irak niet zal intrekken. Tony Saca zei zelfs te overwegen versterkingen te sturen naar de 380 Salvadoriaanse soldaten die reeds in het Midden-Oosten gestationeerd zijn. Saca maakt er geen geheim van dat hij El Salvadors status als de trouwste bondgenoot van de VS in de regio verder wil benadrukken door onder meer diplomatieke erkenning van de Cubaanse regering achterwege te laten.

Tony Saca is de vierde achtereenvolgende president uit Arena-gelederen. De partij was in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw nogal verdacht omdat haar oprichters, meest grootgrondbezitters en zakenlui, de doodseskaders financierden en bewapenden die honderden, en mogelijk zelfs duizenden, vermeende tegenstanders van de gevestigde orde vermoordden. Echo’s uit dat duistere verleden weerklonken zondagavond in de strijdliederen waarmee Saca’s volgelingen de overwinning van hun kandidaat luister bijzetten, zoals ”Vrijheid staat geschreven in bloed” en ”El Salvador: het graf van de roden”. De burgeroorlog in El Salvador, die twaalf jaar duurde, kostte zeker 75.000 mensen het leven. Zeker 6000 Salvadorianen staan nog steeds als vermist te boek. Het was zondag de derde keer sinds het einde van de gevechtshandelingen in 1992 dat er in El Salvador verkiezingen plaatsvonden.

Hoewel Arena zich met Tony Saca als lijsttrekker wellicht niet van haar mooiste kant heeft laten zien, gaven de kiezers de partij wellicht ook een bescheiden pluim voor de manier waarop de vorige regering de landseconomie bestierden. El Salvador blijft weliswaar zwaar onderontwikkeld, maar er zit althans enig schot in de plaatselijke economie. Het land heeft het de laatste jaren bepaald niet makkelijk gehad met de sterk gedaalde prijzen voor koffie op de wereldmarkt. Koffie is een van El Salvadors voornaamste exportproducten.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer