„Russische geheime dienst hield Erkel in de gaten”
Kort voor hij ruim anderhalf jaar geleden in Dagestan werd ontvoerd, hield de Russische geheime dienst de Nederlandse hulpverlener Arjan Erkel in de gaten omdat hij een ontmoeting had gehad met twee Amerikaanse militaire waarnemers die Russische manoeuvres in de regio volgden.
Dat heeft Thomas Nierle, de Zwitserse directeur operaties van de organisatie Artsen zonder Grenzen, waar Erkel voor werkte, donderdag gezegd.
Erkel werd in augustus 2002 door drie gewapende mannen in Machatsjkala ontvoerd. Ongeveer een week daarvoor had hij in een restaurant in Machatsjkala twee Amerikanen gesproken. Nierle zei deze informatie te hebben van de officiële Russische onderzoeker. Volgens de Zwitser werd Erkel klaarblijkelijk door veiligheidsagenten gevolgd en werd zijn gesprek met de Amerikanen opgenomen.
Volgens Nierle wilden de Amerikanen een project van AzG bezoeken, maar was Erkel niet op hun verzoek ingegaan. De AzG-directeur wees speculaties dat Erkel inlichtingen vergaarde voor een of andere regering als „absurd” van de hand, maar gaf toe dat praten met twee Amerikaanse militaire waarnemers in de Kaukasus in het algemeen geen goed idee is. „Maar dit kan zijn ontvoering niet rechtvaardigen”, zei hij.
Kenneth Gluck, een andere AzG-functionaris die in 2001 eveneens slachtoffer was van een ontvoering in de regio, beschuldigde de Russische autoriteiten van medeplichtigheid. Hij zei dat de Russische geheime dienst „niet uit onbeholpenheid”, maar om politieke redenen de zaak op zijn beloop heeft gelaten. Agenten van de federale veiligheidsdienst FSB demonstreerden hun kundigheid met het verkrijgen van foto’s en video’s die moesten bewijzen dat Erkel nog in leven was, zei Gluck. „Zij toonden het vermogen om met de ontvoerders in contact te komen, maar het vervolg, de behouden vrijlating, bleef uit.”
Tussen februari en oktober 2003 kreeg AzG vijf keer een teken dat Erkel in leven was, waaronder een lijst met antwoorden op vragen die alleen hij kon weten. Eerder dit jaar meldde AzG dat Erkel longontsteking had of aan een andere ernstige longaandoening leed. Nierle zei dat AzG de Russische en de Dagestaanse autoriteiten verantwoordelijk houdt voor de gevangenschap van Erkel en zijn onmiddellijke vrijlating verlangt.
Artsen zonder Grenzen is tevens verbijsterd dat de Russen nooit de telefoonnummers hebben nagetrokken die gebeld zijn met het mobiele toestel van Erkel. Het toestel zou begin vorig jaar gebruikt zijn voor meer dan vijftig telefoontjes. AzG ontdekte dat toen zij de telefoonrekening ontving. Met een gespecificeerde lijst van gebelde nummers is in het onderzoek nooit iets gedaan, aldus de organisatie.