Waarom Parijs IS consequent “Daesh” noemt
IS, ISIS, ISIL, het zijn verschilende benamingen voor een en dezelfde beweging. Franse media –daarin voorop gegaan door de Franse regering– gebruiken echter consequent een heel andere naam voor de terreurgroep: Daesh (Daech in het Frans). En niet zonder reden, schrijft het Amerikaanse Vox.
De voorloper van wat velen tegenwoordig Islamitische Staat oftewel IS plegen te noemen, werd in 1999 opgericht onder de naam Jamaat al-Tawhid wal-Jihad, dat Eenheid en Jihad betekent. In 2004 zwoer de leider van de groep, Abu Musab al-Zarqawi, trouw aan al-Qaida, waarna de beweging werd omgedoopt tot Tanzim Qaidat al-Jihad fi Bilad al-Rafidayn, oftewel (vertaald via het Engels in) al-Qaida in Irak.
Nadat al-Qaida in Irak in 2013 grondgebied in Syrië had veroverd, begon het zich Islamitische Staat in Irak en al-Sham te noemen, afgekort ISIS. Al-Sham is een moeilijk te vertalen Arabisch begrip dat verwijst naar een specifiek gebied aan de oostkust van de Middellandse Zee met inbegrip van Syrië. Al-Sham komt ruwweg overeen met de Levant –hoewel de Levant een groter gebied omvat– zodat in de Westerse media al-Sham door sommigen is vervangen door de Levant; de laatste -S in ISIS maakte dus plaats voor een -L: ISIL.
De volledige omschrijving van het huidige IS is al-Dawla al-Islamiya fi Iraq wa al-Sham, wat het acroniem (letterwoord) DAIISH oplevert. Dat wordt in het Engels veelal gespeld als Daesh. Aan deze Engelse omschrijving hebben de terroristen van IS echter een hekel, omdat het veel lijkt op het Arabische woord “dahes”, dat wordt vertaald als ”degene die tweedracht zaait”. Daarvan willen de leiders van IS uiteraard niet worden beticht, zodat de term Daesh op het grondgebied van de beweging is uitgebannen. IS omschrijft zich tegenwoordig als het kalifaat, verwijzend naar het allereerste kalifaat uit de 7e eeuw.
De Franse regering vermijdt sinds 2014 de term IS en spreekt liever van Daesh, schrijft RTL. Volgens de Franse minister van Buitenlandse Zaken Laurent Fabius zou de omschrijving Islamitische Staat een „eer” zijn voor de groep die Frankrijk in Syrië en Irak bestrijdt; het zou de beweging meer legitimiteit verschaffen door het niet alleen als staat te erkennen maar ook te linken aan de islam. Vandaar de meer neutrale omschrijving Daesh, waarbij de in IS-oren negatieve connotatie natuurlijk mooi is meegenomen.
In een brief aan de BBC riepen Britse parlementariërs afgelopen zomer de omroep op voortaan ook de omschrijving Daesh te gebruiken. Volgens de parlementsleden vertegenwoordigt IS noch een staat noch de islam. Toch lijkt in de Britse media ISIS vooralsnog de meest gangbare omschrijving.
In Nederland is de term Daesh niet gangbaar en waarschijnlijk amper bekend. Mogelijk dat daar na de aanslagen in Parijs verandering komt.
Ook in Egypte is Daesh de gebruikelijke aanduiding voor IS, meldt de in Caïro werkzame Willem-Jan de Wit op Twitter. „In het Nederlands zouden we de spelling ‘Daasj’ kunnen overwegen, waarbij de tweede ‘a’ voor de Arabische letter ayin staat”, aldus de theoloog.