Dat de euroscepsis in het Verenigd Koninkrijk toeneemt, is geen nieuws. Niet voor niets schermt premier Cameron al langer met een referendum over een mogelijke aftocht uit de Europese Unie. Het wachten was op de eisen die Londen aan Brussel zou stellen om een dreigende ‘Brexit’ af te wenden.

Die eisen liggen er nu. De brief van Cameron aan EU-president Donald Tusk telt zes pagina’s. Maar grofweg zijn de belangrijkste verlangens van de Britse premier tot vier terug te brengen. Op economisch gebied wil Londen meer marktwerking en gelijk­berechtiging van landen die de euro niet als munteenheid hebben. Op politiek niveau eist Groot-Brittannië meer zeggenschap voor de nationale parlementen – en dus minder bemoeienis vanuit Brussel. Bovendien zouden migranten uit andere EU-lidstaten de eerste vier jaar geen recht op een uitkering en andere sociale en fiscale voorzieningen mogen hebben.

Weinig weerstand

Over de eerste drie eisen valt in Brussel nog wel te praten. In veel lidstaten neemt het nationalisme toe, dus een versterking van de macht van de eigen volksvertegenwoordiging zal daar op weinig weerstand stuiten. En partijen die vanouds beducht zijn voor te veel invloed van Brussel zullen daar ook niet onwelwillend tegenover staan. Ook over de economische verlangens van Groot-Brittannië moet een compromis mogelijk zijn, al was het alleen maar om het Verenigd Koninkrijk als belangrijke speler bij de Europese Unie te houden.

De eis om de rechten van immigranten te beperken, zal echter voor een aantal landen onbespreekbaar zijn. Vooral uit staten als Roemenië en Polen stromen veel arbeiders naar West-Europa en deze landen zullen er alles aan doen om voor de rechten van hun werknemers –en de geldstromen die zij genereren– op te komen.

Intussen toont de brief van Cameron eens temeer de diepe verdeeldheid aan waar Europa momenteel mee worstelt. Het meest in het oog springende voorbeeld daarvan is wel de onenigheid over de aanpak van de vluchtelingenproblematiek.

Niet voor niets waarschuwde EU-commissaris Timmermans deze week dat het Europees project weleens zou kunnen mislukken. Volgens hem dreigt decennialange samenwerking om te slaan in confrontatie.

Verdeeld

In Groot-Brittannië zijn de reacties verdeeld. Er klinken opgeluchte geluiden omdat de Britse premier ruimte voor een compromis heeft opengelaten.

Maar eurosceptici maakten dinsdag gehakt van de opstelling van Cameron. Termen als „de witte vlag hijsen” en „verlegenheid” werden met regelmaat gebezigd. Vooral binnen zijn eigen Conservatieve Partij groeit de frustratie. De gemoederen van de Conservatieven sussen is op korte termijn de eerste politieke zorg van Cameron. Daarna volgt het dossier Europa.