De trein van 09.30 uur van vliegveld Stansted, ten noorden van Londen, naar Liverpool Street Station stopt maandagmorgen vaak. Terwijl het een sneltrein is. Als vlak voor Londen ook nog het alarm afgaat, hebben sommige reizigers het niet meer. De conducteur sust de gemoederen.

De Britse hoofdstad is in de greep van de angst. Op straat patrouilleren bewapende agenten, boven de St. Paul’s cirkelt maandagmorgen langdurig een politiehelikopter. Ondergrondse metrostations hangen vol met levensgrote posters die reizigers oproepen verdachte zaken te melden. Omroepberichten doen hetzelfde.

„Na de treinbommen in Madrid is de sfeer grimmiger geworden”, zegt een zakenman op station Oxford Circus. „Na Amerika en Spanje zijn wij nu aan de beurt. De vraag is niet óf het gebeurt, maar wannéér.”

Het dreigende terrorisme kost de Britse regering hoofdbrekens. In Spanje kunnen terroristen blijkbaar de verkiezingsuitslag beïnvloeden. Voor volgend jaar staan in Engeland verkiezingen op de rol. Dat brengt een mogelijke aanslag alleen maar dichterbij.

De beveiliging rond ’ansichtkaartobjecten’ in de stad, zoals de Tower Bridge en de Big Ben, zijn opgevoerd. Op de wegen rond de parlementsgebouwen langs de Theems liggen betonnen barrières. Inlichtingenwerk is cruciaal: de Britse geheime dienst MI5 krijgt er de komende jaren 1000 extra officieren bij.

Antiterreureenheden in burger patrouilleren in de treinen en op de stations van de Londense ondergrondse. Passagiers krijgen te maken met scherpere controles. Deze maatregelen vormen een onderdeel van een nieuwe ”campagne voor waakzaamheid” in de ondergrondse, aldus de Britse transportpolitie.

Ook de controles op het spoorwegnet worden strenger. Er zijn plannen om op drukke treinen van en naar Londen ’marshals’ mee te laten reizen. Dat zijn politiemensen in burger die een eventuele aanslag moeten zien te voorkomen.

Op vluchten naar de Verenigde Staten zijn al air marshals ingevoerd. Maar, zeggen sceptici, als er op al die treinen in Madrid marshals hadden gezeten, zou dat iets hebben uitgehaald?

De extra maatregelen zijn volgens de commandant van de Britse transportpolitie, Andy Trotter, niet het gevolg van concrete bedreigingen. „Maar het gevaar van terrorisme blijft groot, zoals blijkt uit de gebeurtenissen in Madrid.”

„Het controleren van elke passagier is een ondoenlijke zaak”, aldus Trotter. „De medewerking van het publiek is daarom cruciaal.” De Londense metro behoort tot een van de drukste ter wereld en vervoert dagelijks 3 miljoen mensen. Er zijn ruim 250 stations.

Minister van Defensie Geoff Hoon riep het Britse publiek op „verdachte en ongewone dingen” aan de politie te melden. Dat zijn bijvoorbeeld rondslingerende tassen of verlaten rugzakken.

Volgens Hoon benadrukken de aanslagen in Madrid de noodzaak van waakzaamheid bij de passagiers van metro en trein. Hoon zei verder dat veertien snel inzetbare eenheden reservisten beschikbaar zijn gesteld om de autoriteiten „op zeer korte termijn” bij te staan in geval van een crisis.

Sir John Stevens, hoofdcommissaris van de politie in Londen, zei maandag in verschillende kranten dat hij in de strijd tegen het terrorisme niet schroomt om de hulp van de krijgsmacht in te roepen. „Als het leger nodig is om sommige delen van de stad te beschermen, dan doen we dat.”

Vorige maand doken tanks en pantserwagens op bij vliegveld Heathrow. Er waren serieuze aanwijzingen dat al-Qaida een vliegtuig uit de lucht wilde halen. „We weten dat er terroristen op Heathrow waren”, aldus Stevens. „Ze liepen er, keken rond en gingen weer weg. Het was een te harde noot om te kraken.”

Dreiging van terreur is in Londen niet nieuw. In de jaren zeventig en tachtig was het Londense openbaar vervoer doelwit van de IRA. De angstige dagen van toen lijken teruggekeerd. Sinds eind vorig jaar verkeert de stad in de op een na hoogste staat van alertheid.

Vorig jaar september werd op het metrostation Bank een grote rampenoefening gehouden. Bij een gesimuleerde aanval met chemische middelen vielen tientallen doden. De autoriteiten waren tevreden. Maar voorlopig lijkt men in Londen banger voor een verlaten rugzak.