Lange tijd hadden Cubanen die wilden emigreren naar de Verenigde Staten maar geen visum kregen, slechts één optie: de gevaarlijke tocht over zee door de Straat van Florida. Maar sinds 2000 kiezen meer en meer Cubanen voor het vliegtuig.

In juni 2000 protesteerde Havana nog tegen de beslissing van de Amerikaanse staat Virginia om zo’n 3000 Cubanen die met het vliegtuig de VS hadden bereikt, een verblijfsvergunning te geven. Begin vorig jaar bereikten honderd Cubanen Miami via een vlucht met een tussenstop in Chili. En in december 2001 landden zo’n 300 Cubanen op de luchthaven van Madrid.

De vlucht naar Moskou nemen en tijdens de tussenstop uitstappen in Madrid blijkt bijna de eenvoudigste en goedkoopste manier te zijn om de Verenigde Staten te bereiken. Vanuit Madrid kan men gemakkelijk naar Miami in Florida, waar ongeveer 780.000 mensen van Cubaanse oorsprong wonen.

Wie per boot weg wil, betaalt meestal 7000 tot 8000 dollar aan mensensmokkelaars voor een reis die bovendien gevaarlijk is. De ”Russische route” is veel beter, want je hebt voor Rusland geen visum nodig en het is niet moeilijk om een Rus te vinden die je voor 200 dollar een uitnodiging stuurt.

„Mijn twee broers leven in Miami, mijn zoon zal het daar goed hebben”, zegt de 69-jarige Carmen Pérez. Haar zoon verliet Cuba drie maanden geleden met het vliegtuig naar Moskou en stapte uit in Madrid tijdens een tussenstop. „Maar we dachten dat het veel gemakkelijker zou gaan, hij zit momenteel vast in Spanje, ik ben heel ongerust.”

Een koppel dat IPS in januari interviewde, zette dezelfde stap. De twee hadden een ticket voor de vlucht Havana-Moskou, met de bedoeling uiteindelijk in Miami te belanden. „Dat is veel veiliger dan over zee”, aldus de vrouw. „Mijn zoon betaalde in totaal zo’n 1500 dollar”, vertelt Carmen Pérez.

Cubanen hebben om naar Rusland te kunnen reizen alleen een uitnodiging nodig, een uitreistoestemming en een retourticket. Eenmaal in Madrid vragen ze politiek asiel aan en krijgen ze de voorlopige status van vluchteling. Het is echter onduidelijk of de meeste vluchtelingen vandaar uiteindelijk in Miami geraken. Economische problemen, de wens om bij familie te zijn en onvrede met het socialistische regime van Fidel Castro zijn nog altijd de belangrijkste redenen waarom Cubanen uitwijken.

Er zouden nu al 1,3 miljoen Cubanen in de VS leven, zowel immigranten als hun nakomelingen.

Sinds 1994 heeft Washington 150.000 visa uitgereikt aan Cubanen. Verder leven er ongeveer 130.000 Cubanen in andere Latijns-Amerikaanse landen, 37.000 in Europa en 1000 in de rest van de wereld, aldus het Centrum voor Internationale Migratie (CEMI) aan de universiteit van Havana.