Via een link op de erfgoedsite Zeeuwse Ankers moet het woordenboek eenvoudig te doorzoeken zijn. Het lexicon is nu alleen als pdf-bestand op internet beschikbaar op naamkunde.net of via de familienamendatabank van het Meertens Instituut. Mensen die zoeken naar de herkomst van familie­namen die verwant zijn met hun eigen familienaam kunnen alleen zoeken in het bestand door erin te scrollen.

Dat is straks verleden tijd, aldus Veronique de Tier, adviseur streektalen bij de SCEZ, zaterdag desgevraagd tijdens de Zeeuwse Dialectdag in Kapelle. „SCEZ heeft het pdf-bestand een jaar terug omgezet naar Word. We hebben er vervolgens een Excelbestand van gemaakt, dat is aangepast om er een databank van te kunnen maken. Vanaf eind 2016 willen we dit unieke document aanbieden als database op Zeeuwse Ankers, de site voor Zeeuws cultureel erfgoed”, aldus De Tier. „Als mensen straks bijvoorbeeld zoeken naar de herkomst van de naam Gakier, die is afgeleid van het Franse De Ghesquière (braakliggend veld, JDvS), krijgen ze direct de verklaring te zien. In het pdf-bestand was je verplicht verder te scrollen naar de familie­naam waar de jouwe vandaan kwam. In een ander veld krijg je straks ook de varianten van de naam, zoals Geschiere, te zien.”

Stroomversnelling

Het idee voor plaatsing van het namenoverzicht op Zeeuwse Ankers is nog niet zo oud, vertelt de SCEZ-adviseur. „Het kwam een jaar geleden spontaan bij mij op toen in een Vlaamse vereniging waarin ik actief ben de digitalisering van Debrabanderes Vlaams Namenwoordenboek ter sprake kwam. Intussen komt de zaak in een stroomversnelling. Ik moet de begroting nog opstellen en het verzoek om subsidie voor het project schrijven. Vermoedelijk kan ons plan voor enkele duizenden euro’s worden gerealiseerd.”

Frans Debrabandere is een Vlaams taalkundige die zijn woordenboek in 2009 voltooide. De Tier: „Het is toen niet als echt boek uitgegeven.” Debrabandere, een autoriteit op het gebied van familienamen en etymologie, schreef het naslagwerk op initiatief van de Stichting Johan Hendrik van Dale uit Sluis. „Wellicht had deze vrij kleine stichting niet voldoende middelen om een uitgave in boekvorm te bekostigen.”

De jaarlijkse Zeeuwse Dialect­dag, georganiseerd door de Zeeuwse Dialect Vereniging, had dit keer als thema: ”Wa’s joe naeme?” (wat is je naam?). Prof. dr. Magda Devos, emeritus hoogleraar Nederlandse taalkunde aan de universiteit van Gent, ging in op de oorsprong van Zeeuwse familienamen.

Erfgoed

Devos vindt het belangrijk dat het verhaal van die namen verder wordt ontsloten voor het publiek. „Veel mensen weten de weg niet naar de bronnen”, zei Devos na haar lezing. „De toegankelijkheid van cultuurhistorisch erfgoed voor de gewone belangstellende leek moet worden vergroot, en het realiseren van een Zeeuwse familie­namendatabank op Zeeuwse Ankers draagt daaraan bij.” De Tier: „Je ziet dat mensen erg geïnteresseerd zijn in de ontstaansgeschiedenis van familienamen. Mensen gaan bewust op zoek, dat verklaart ook de populariteit van genealogische verenigingen. Waar komen mijn voorouders vandaan? Het heeft te maken met identiteit.”

www.zeeuwseankers.nl

Flipse en Jobse: volbloed Zeeuwen

Adriaanse, Flipse en Jobse zijn volbloed Zeeuwse familienamen, aldus taal­kundige Magda Devos uit Gent. „Er is sprake van een exclusief Zeeuws vormtype, want de eerste naamdrager gevolgd door ”se” komt nergens anders voor.” Elders zijn ”sen” en ”zen” gangbaar (Adriaansen). ”Se”, ”sen” en ”zen” zijn een verbastering van ”zoon”: Adriaanszoon. Namen kunnen ook terugslaan op plaatsen of zaken. In die categorie is Overdulve de meest Zeeuwse naam die Devos kent. „Alleen Zeeuwen noemen een sloot ”dulve”.”