De ETA eist aanslagen zelden of nooit direct op. Dat gebeurt meestal pas maanden later. In tegenstelling tot de gebruikelijke handelwijze van de organisatie waarschuwde de ETA donderdag klaarblijkelijk niet voor de aanslagen. In de regel gaat elke ETA–bomaanslag gepaard met een telefonische waarschuwing, soms maar enkele minuten voor de explosie, om burgers te sparen.

De meeste doelwitten van de ETA tot nu toe waren politici, gezagsdragers of andere vertegenwoordigers van het gehate centrale gezag in Madrid. Bij de aanslagen van donderdag werden vooral forensen en andere burgers het slachtoffer.

Volgens Europol onderscheidt de reeks van donderdag zich van voorgaande terreurdaden van de Baskische afscheidingsbeweging. De aanslagen komen niet overeen met de door de ETA gehanteerde „modus operandi", concludeert directeur Storbeck van de Europese politieorganisatie.

Als de terreur van donderdag wèl het werk van de ETA blijkt te zijn, betekent dat dus een drastische ommezwaai. Waarnemers sluiten niet uit dat het om een wanhoopsdaad gaat van een organisatie die ook in het Baskenland steeds meer steun lijkt te verliezen.

De Spaanse en Franse politie konden de afgelopen vier jaar 650 ETA–verdachten en aanhangers arresteren. De toenemende druk reduceerde de ETA tot een in het nauw gedreven kern van fanatici. Europol–chef Storbeck sluit niet uit dat een geradicaliseerde cel binnen de kern tot de aanslagen besloot.

Volgens het Jane’s Terrorism and Insurgency Centre, dat terrorisme en opstanden analyseert, is de ETA technisch in staat tot de aanslagen van donderdag. Maar met Spanje als trouwe bondgenoot van de Verenigde Staten bij de invasie in Irak kunnen militante moslims ook niet als dader worden uitgesloten.

Als het daadwerkelijk de ETA is, heeft de organisatie een verschrikkelijk eigen doel gemaakt, aldus Jane’s. Het centrum spreekt over een „ernstige escalatie".