Het was even stil, toen hoorde ik schoten
JAKARTA (ANP). De rechtbank in Den Haag buigt zich donderdag over een uitzonderlijke zaak: de verkrachting van de destijds 18-jarige Tremini door militairen van het Nederlandse leger in februari 1949 in het Javaanse christelijke dorp Peniwen. Ze wil een schadevergoeding. De 85-jarige Wim Banoe was getuige van de zuiveringsactie in het dorp waarbij ook Rode Kruismedewerkers, onder wie zijn broer, werden geëxecuteerd. In gesprek met het ANP vertelt hij wat er gebeurde en hoe het zijn leven heeft beïnvloed.
Wat gebeurde er in Peniwen?
Het was zaterdag 19 februari 15.00 uur. Een patrouille kwam ons dorp binnen. De soldaten splitsten zich in twee groepen. Een van de groepen kwam in een vuurgevecht terecht met het Indonesische leger. Het geluid van het schieten kwam dichter en dichter bij ons huis. De Nederlandse troepen leken naar het schoolgebouw op weg te zijn. Het gebouw van de Nederlandse Hervormde Kerk in Den Haag was in gebruik als een lokaal ziekenhuis. Mijn huis stond voor de school. Tijdens het verschrikkelijke vuurgevecht zat ik in de ondergrondse schuilplaats, met nog acht families. „Bidden maar, bidden maar”, zeiden we tegen elkaar in het Nederlands. Ik hoorde de harde stem van de commandant: „Naar buiten, naar buiten, iedereen naar buiten!” Het was een moment stil. Toen hoorde ik schoten.
Wie waren de slachtoffers?
De slachtoffers waren drie verplegers: mijn oudere broer, mijn zwager en een van hun collega’s. Ook drie patiënten werden neergeschoten. Twee stierven. De derde wist levend mijn huis te bereiken. Hij lag daar op de vloer van de logeerkamer. De militairen gingen terug naar het hoofdkwartier, maar er kwam een tweede groep die bleef overnachten. Toen zij zondagochtend vroeg vertrokken schoten ze nog een aantal mensen dood. Drie vrouwen werden verkracht.
Waarom gebeurde dit?
Ze dachten dat het schoolgebouw het hoofdkwartier was van Indonesische militairen. Dat was een grote vergissing. Nadat ze de klaslokalen zonder tegenstand hadden betreden, hadden ze moeten beseffen dat hun gedachte verkeerd was. Maar ze gingen door met het doden van verplegers en patiënten en begingen daarmee misdaden.
Hoe heeft het uw leven beïnvloed?
Ik heb geprobeerd het te vergeten, omdat dit in de bijbel staat. Maar deze onmenselijke daad was onvergetelijk. Mijn moeder kon er niet mee omgaan. Ze is drie jaar nadien overleden. Ik heb nog steeds de vraag waarom het Nederlandse leger de verplegers en patiënten heeft gedood.