Aandacht voor waarden en normen is hip. Tenminste in de Tweede Kamer. Vorige week tijdens de Algemene Beschouwingen kwamen ze regelmatig langs. Dat gebeurde vooral toen het ging over het vluchtelingenbeleid. De linkse partijen predikten gastvrijheid. Wilders daaren­tegen zette zich als nooit tevoren af tegen de „asieltsunami” die ons land zou overspoelen. Daarbij verwees hij onder meer naar de noodzaak om christelijke waarden te handhaven. Asielzoekers dragen daar volgens hem niet aan bij.

SGP-fractievoorzitter Van der Staaij interrumpeerde Wilders en vroeg hem naar enkele christelijke waarden waarvan de PVV-voorman zegt: „Daar moeten wij voor staan en daar zijn wij trots op in ons land.”

Iedereen voelde de spanning, wat zou de PVV-voorman hierop antwoorden? Zou hij iets van zijn zachte kant laten zien en mogelijk ten minste tijdelijk voor sommige asielzoekers barmhartigheid willen tonen?

Die hoop bleek vergeefs. Net als de andere fractievoorzitters kon Van der Staaij de PVV-voorman niet van zijn stuk brengen. „Een van die christelijke waarden is dat we opkomen voor ons eigen volk. Dat is wat we moeten doen. En een van de christelijke waarden…” Toen Wilders deze woorden had gesproken, kon hij niet verder vanwege de hilariteit onder Kamerleden.

Nadat de Kamervoorzitter de politici tot stilte had gemaand, kon Wilders zijn antwoord afmaken. Behalve het opkomen voor eigen volk noemde hij ook het tegengaan van de islamisering van ons land. De PVV’er waarschuwde zijn SGP-collega „dat, als wij dat niet doen en niet opkomen voor ons eigen volk en niet zeggen: „Geen islam meer”, de christenen de eersten zullen zijn die in Nederland geslachtofferd zullen worden door de islam. Het opkomen voor de christelijke waarden betekent dus nee zeggen tegen asielzoekers uit die landen, nee zeggen tegen nieuwe moskeeën en nee zeggen tegen nieuwe imams.” Dat zijn dus de christelijke waarden van Wilders.

Van der Staaij deed een poging om de PVV’er te bewegen tot een meer menselijke benadering en aandacht te vragen voor andere waarden dan alleen het kijken naar eigen land en volk. „Ik ben bang dat het opkomen voor christelijke waarden heel hol gaat klinken als we zelf niet meer weten waar die christelijke waarden voor staan. Dan worden we eigenlijk bang voor de hele buitenwereld om ons heen. Is niet één belangrijk punt van de christelijke waarden ook –als je ziet op hoeveel plekken in de wereld er iets misgaat– dat ieder mens, wie hij ook is, onze medemens is, en geen ongedierte?” Maar Wilders liet zich niet overtuigen.

De vraag is welke christelijke waarden Wilders dan wél had moeten noemen om de sympathie van zijn collega te winnen. Of had de PVV-leider het toch bij het juiste eind? Zijn het opkomen voor eigen volk en het tegengaan van islamisering bij uitstek christelijke waarden? Had Van der Staaij op deze punten meer begrip moeten tonen voor Wilders? Op nieuwe moskeeën en nieuwe imams zit toch ook de SGP niet te wachten?

Christelijke waarden

De fractievoorzitter van de ChristenUnie 
in de Eerste Kamer, Kuiper, heeft de antwoorden van Wilders op de vragen van 
Van der Staaij met verbazing aangehoord. Hij heeft geen goed woord over voor de benadering van de populist: „De manier waarop Wilders tijdens de Algemene 
Beschouwingen optrad en sprak over christelijke waarden, toont een diepe waardecrisis bij de PVV’er aan. Zijn antwoord laat zien dat hij niet weet waar hij het over heeft als het gaat om kern en de betekenis van het christelijk geloof. Gelukkig heeft een groot deel van de Tweede Kamer dat ook door.”

Wie een waarde uit de Bijbel afleidt voor het politieke of praktische leven moet dat volgens Kuiper wel prudent doen. „Wilders deed dat niet. Als ik moet aangeven wat hij wél had moeten zeggen om de kern van het christelijk waarderen te pakken, dan had hij mijn inziens moeten aansluiten bij het liefdegebod van Christus: God lief­hebben boven alles en je naaste als jezelf. Of, denkend vanuit de deugdenethiek van de apostel Paulus in 1 Korinthe 13: geloof, hoop en liefde, maar de meeste van deze is de liefde.”

De scriba van de Protestantse Kerk in Neder­land (PKN), dr. A. J. Plaisier, noemt twee andere concrete waarden die van belang zijn rondom het vluchtelingenvraagstuk en waar de politiek en dus ook Wilders bij aan zouden moeten sluiten. „De eerste is dienstbaarheid. Dat hebben we van Christus geleerd. We zijn hier op aarde om elkaar te dienen. Die dienst richt zich in het bijzonder op mensen die geen helper hebben. In dit geval vluchtelingen.”

De consequentie is dan overigens niet dat iedereen in ons land mag blijven: „Dat betekent niet per se dat je iedereen een verblijfsvergunning moet geven, maar wel dat je hun een menswaardige behandeling geeft.”

De tweede waarde is volgens Plaisier vrijheid: „Ook die hebben we van Christus geleerd. Vrijheid betekent gewetens­vrijheid. Daar horen godsdienstvrijheid en de vrijheid om van godsdienst te veranderen wezenlijk bij. Vrijheid betekent ook dat het publieke domein toegankelijk moet blijven voor alle levensbeschouwingen.”

Maar dit betekent volgens de scriba van de PKN niet dat iedereen zich zomaar in Nederland moet kunnen vestigen: „Een samen­leving moet zich weren tegen tendenzen die de vrijheid aantasten. Dat is een reden om niet naïef te zijn ten opzichte van allen die een heel ander beeld van het publieke domein meebrengen en zouden willen invoeren.”

Laurens van der Tang, CEO van VitalHealth-software in Ede en columnist van deze krant, vindt dat Wilders had kunnen wijzen op het belang van „rechtvaardigheid naast barmhartigheid.” Wat Van der Tang betreft mag de overheid onderscheid maken tussen christelijke en islamitische vluchtelingen. Wilders doet dat niet. De PVV’er vindt dat christelijke vluchtelingen maar naar Oost-Europese landen moeten uitwijken.

Van der Tang: „Hoe rechtvaardig is het bijvoorbeeld dat christelijke asielzoekers uit het gevaarlijke Nigeria die op de vlucht zijn voor Boko Haram, een moeizame en langdurige asielprocedure moeten doorlopen en maar mondjesmaat toegelaten worden? En dat terwijl moslimvluchtelingen die vanuit het veilige Turkije op illegale wijze Europa binnendringen –en daarbij vooral economische motieven hebben– met open armen ontvangen worden?”

Plaisier denkt ook langs deze lijn: „Christenen in het Midden-Oosten en in Syrië behoren tot de meest kwetsbare groepen. Opvang van hen moet om die reden prioriteit krijgen.”

Eigen volk eerst

Is opkomen voor eigen volk, zoals Wilders zei, een christelijke waarde? Van der Tang vindt van wel, maar het vereist wel een duidelijke toevoeging. „Zoals ouders in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor het eigen gezin, zo is een overheid allereerst verantwoordelijk voor het eigen volk waarover het gesteld is. Dat neemt niet weg dat er alle ruimte moet zijn voor barmhartigheid tegenover vreemdelingen in nood.”

Ook Plaisier spreekt met twee woorden: „Dankbaarheid voor wat een volk betekent, is zeker een waarde. Een volk is een waarde­gemeenschap, en die mag en moet soms verdedigd worden. Volk en vader­land zijn echter niet de hoogste waarde. Het opkomen voor eigen volk is gebonden aan ethische normen.”

Kuiper, naast CU-senator ook rector van de Theologische Universiteit Kampen, is uitgesproken negatief over het pleidooi van Wilders om op te komen voor het eigen volk. „In de context van de vluchtelingenproblematiek is het een egoïstische waarde en een variant op de slogan ”eigen volk eerst”. Maar die ‘waarde’ van ”eigen volk eerst”, hebben we af te wegen in het licht van onze eerste plichten en hoogste waarden. En die liggen voor een christen primair op het vlak van hetgeen we tegenover onze naaste –de mens die ons nu letterlijk tegemoetkomt– verplicht zijn. In het Oude Testament wordt hier al een invulling aan gegeven door het spreken over de vreemdeling. En de her­innering aan het feit dat ook de Israëlieten vluchteling waren. God heeft oog voor deze zwakken in de wereld en wil dat wij dat ook hebben. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan gaat heel concreet over de zorg voor een vreemdeling.”

Islamisering

Wilders zei verder dat het tegengaan van islamisering een christelijke waarde is. De reacties daarop zijn verschillend. Kuiper denkt dat het met de islamisering wel mee zal vallen. Hij hoopt dat de meeste asielzoekers op termijn terugkeren naar hun eigen land. „Die politieke oplossing lijkt ver weg, maar mag ons er niet van weerhouden hier en nu te handelen op grond van christelijke waarden. Anders doen we hetzelfde als Wilders: we spreken erover, maar handelen er niet naar.”

De scriba van de Protestantse Kerk is tegen islamisering: „Het publieke domein moet toegankelijk blijven.” Maar angst voor moslims heeft hij niet: „Om met de Duitse bondskanselier Merkel te spreken: in plaats van bevreesd te zijn, is het beter om vaker in een kerkbank aan te schuiven en te getuigen van je geloof.”

Plaisier zou niet graag zien dat de SGP een verbond sluit met de PVV om de islamisering van ons land tegen te gaan. „Mijns inziens heeft Van der Staaij terecht de vraag gesteld wat Wilders bedoelt met christelijke waarden. Ook al zit de SGP zelf niet te wachten op meer moskeeën en imams, dan is het wel belangrijk dat je zuiver blijft denken en spreken. Een monsterverbond met de PVV is dubieus.”

Van der Tang vindt het tegengaan van 
islamisering wel degelijk een verantwoordelijkheid van de overheid. „De meeste moslims zijn natuurlijk normale, vriendelijke mensen, maar de islam is een antichristelijke godsdienst, met bovendien een gewelddadig en repressief karakter. Die moet bestreden worden, en de overheid heeft hierin nadrukkelijk een taak. Zo moeten haat­zaaiende imams het land uitgezet worden.

Tegelijk mag niet vergeten worden dat het in essentie om een geestelijke strijd gaat die gevoerd moet worden met geestelijke wapens. En moslims zijn mensen met kostbare zielen op weg naar de eeuwigheid. Zondaren, net als wijzelf. We moeten meer werk maken van evangelisatie onder moslims. Het is overigens opvallend dat verschillende oudvaders op Bijbelse gronden geloofden dat de Heere nog krachtig zal werken onder het zaad van Ismaël. Denk aan Witsius, 
À Brakel, À Marck en anderen.”

Toch vormt de secularisatie volgens 
Van der Tang op dit moment een grotere be­dreiging dan de islam. „De meeste Nederlanders zijn tegenwoordig niet meer christelijk. Dat is pas echt levensgevaarlijk. De ruim 30.000 kinderen die jaarlijks in de moederschoot worden vermoord, leveren hiervan het huiveringwekkende bewijs.”